Espello das inclemencias
| Manuel Xestoso |
A vella teoría de Stendhal sobre a arte como espello da realidade ten aínda moito que dicir. Especialmente cando a realidade se degrada a mans duns medios de comunicación que non dan conta dos dramas persoais que se agochan tras as cifras. Neses casos, a lectura duns vellos tebeos –ou cómics– que nos devolven á infancia, poden debuxar unha imaxe máis fiel das desesperanzas ocultas e das calamidades cotiás que asexan á volta da primeira páxina.
Á sombra dos pisos de alugueiro “de renda antiga” existen propietarios que deixan que as paredes se esfarelen a ver se na caída levan por diante inquilinos pouco rendibles; fillos que prefiren deixar as molestias dos pais envellecidos nas mans de residencias moi afastadas de calquera cousa que se pareza á humanidade; traxedias íntimas que non coñecen os veciños, pendentes cada un deles (de nós) das súas pequenas leiras emocionais. A obra de Benet i Jordet abunda neses asuntos que etiquetamos como sociais sen esquecer que se manexan, polo lado máis amargo, dende as forzas e as debilidades de cada individuo.
Teatro do Atlántico intérnase en Dúas donas que bailan asumindo o que de melodramático ten a trama, mais mantendo o realismo do argumento, tendendo pontes cun mundo que está do outro lado do patio de butacas. A peza mantense grazas a un tenso duelo entre as dúas actrices, construído a base de diálogos sobrios e silencios. E María Barcala e María Ángeles Iglesias afinan os seus rexistros para que o equilibrio non se perda, para que a comedia e a traxedia operen na medida xusta que a materia esixe, e para que a acción avance sen máis sobresaltos que os necesarios. Ambas preservan a mestura exacta de fatalismo e confianza que define as súas personaxes.
Son dúas personaxes vulnerables, desvalidas, un pouco como somos todos ante as inclemencias da existencia. E a cerna do drama está en explicar como, dende a diferenza, son capaces de achegarse a unha á outra. Sen subliñar a circunstancia terrible que as une, sen perder de vista que o teatro tamén ofrece a oportunidade da xustiza poética.
E sabemos que a xustiza poética non abonda, ou que se dá menos na realidade que sobre as táboas dos escenarios. Mais hai un teatro que segue tentando que a devastación de tantas vidas sirva, cando menos, para explicarnos onde estamos.
Dúas donas que bailan, de Josep M.Benet i Jornet.
Compañía: Teatro do Atlántico.
Dirección: Xulio Lago.
Elenco: María Barcala e María Ángeles Iglesias.
Tradución: Aleixandre Lago
Espacio escénico: Antonio F. Simón
Vestiario: Susa Porto
Deseño de Iluminación: Xúlio Lago/Antonio F. Simón
Fotografía/deseño cartel/grafismo: Tino Viz/Margen
Técnicos de Escena: RTA
Directora Axudante: Esther Carrodeguas
Mostra Internacional de Teatro de Cangas. Auditorio do Concello. 16 de xullo de 2020.
Este artigo foi previamente publicado no Faro de Vigo de 18-07-2020.
