Este sábado 14 de maio de 2022, en vez de ver o show masivo de Eurovisión, vin a Félix Fernández cantando Wonderful Life en estilo Karaoke, o tema icónico de Black de mediados dos oitenta. Foi na performance titulada Constantes do porvir, coa que Félix pechaba o Festival Primavera do TRC Danza da Coruña.
Antes, dentro da “Programación expandida” tivemos unha conversa sobre publicar danza.
Na Coruña había 28 graos de temperatura, sol radiante e previsión de tormentas. No Teatro Rosalía de Castro estábase ben, fóra do ruído das rúas e do baño de multitudes. Ao cerebro e ao sistema nervioso séntanlle ben estes retiros que, ás veces, nos procuran algúns teatros. Sobre todo cando non están atestados de xente atraída por produtos á moda, protagonizados por algunha figura famosa.
A danza, evidentemente, igual ca o teatro, non se publica. Son artes vivas que se fan e se experimentan. Tampouco se publica o cinema, nin a pintura, nin a escultura, etc., se consideramos publicación o libro, a revista, o catálogo ou calquera outra forma de edición, en papel ou dixital. Publícanse palabras, imaxes, esquemas, debuxos… E son necesarias, no caso das artes vivas, porque deixan testemuño dese facer e desa experiencia artística. Un testemuño útil para (re)pensar o facer e incluso para melloralo. Un testemuño necesario, non só no seu despregue de análises, reflexións e perspectivas sobre o obxecto artístico, senón tamén polo seu valor como arquivo, como memoria, como relato. Unha achega para as novas xeracións que poidan sentir a necesidade de querer coñecer que é o que se fixo antes. Porque as artes escénicas, alén do fenómeno evanescente, tamén son unha profesión, e teñen unha dimensión artesanal. Para o oficio os modelos e os referentes son fundamentais, abren camiños e cada ecosistema cultural necesita ter os seus, alén dos globais. Por iso é tan importante que se escriba sobre danza, sobre teatro, sobre circo, sobre calquera modalidade escénica ou sobre calquera experiencia artística que as hibride. Por iso é importante a História da Dança Contemporânea na Galiza (Através Editora, 2021) ou os esforzos da erregueté | Revista Galega de Teatro por recoller o que acontece nos nosos escenarios.
O TRC Danza, coa súa programación expandida a outras actividades, conversas, prácticas concentradas, e coa publicación dos seus “Pre-textos”, xera arte e coñecemento. Un tesouro para quen non se conforme só con entreterse e pasar un bo momento.
Xa non se trata de que a tecnoloxía estea ao noso servizo para facilitar ou mellorar a nosa existencia, senón que, en moitos casos, estanos a escravizar e somos nós quen temos que estar ao seu servizo.
O texto que se proxecta no fondo do escenario é explícito respecto a estes desacougos. Alén disto o espectáculo apóiase moito no ambiente sonoro e visual, con momentos de efecto psicodélico ou calidoscópico. A electrónica e o techno son o contexto e a base, igual que as imaxes artificiais proxectadas en todo o fondo do escenario, con progresións belas como a da pedra flotante que muda en cerebro, despois en sol ígneo, despois en caveira e, noutro momento, en verde mazá.
Non obstante, na miña opinión, o movemento e a dicción fican no clixé da robótica e da maquinalización, igual que moitos vídeos que lembran eses fondos de pantalla de calquera computador, algo que eu asocio cunha idea demasiado estandarizada, gastada e até conservadora, no estético, respecto a estes temas. A voz ecualizada e deformada imitando unha máquina, así como o clixé da xeometría e das liñas, no vídeo e na coreografía, incluso no vestiario, fican no previsible cun aquel naif. Unha naiveté e unha sinxeleza moi marcadas cando fica no medio do escenario a cantar, como nun Karaoke, Wonderful Life. Quizais esta sexa a maneira coa que Félix quere relativizar e desactivar a posible queixa e diluír mensaxes. Non o sei. En todo caso, a derradeira secuencia xogando con mini-drons voadores e luminosos, acaba por deixarnos ese sabor doce no que o lúdico parece anular distopías e insuflar azos.
