Celta 3. Valencia 1

Celta 3. Valencia 1. Estadio Municipal de Balaídos. Vigo, 23 de agosto de 2024. Foguetes, cánticos, bandeiras, ledicia, arrouto. Neste día o Real Club Celta de Vigo cumpre 101 anos, cifra capicúa. Saímos contentos do espectáculo e pregúntome se as emocións que experimentamos durante o partido serían posibles sen adherirse ou identificarse cunha das equipas en contenda. Pregúntome se as emocións que experimentamos serían igual de intensas sen esa dimensión de batalla entre o nós e o vós, entre nós e os outros. Máis aínda aquí, con sete xogadores da casa, no RCCelta, en acción. Claro está que se trata dunha contenda sublimada polo xogo. Non é unha loita literal, como nas guerras que nos circundan, nin nas diferentes formas de violencia contra quen – os outros – pretende forzar os marcos e entrar no noso país, xeralmente aburados por necesidades básicas (a fame, a miseria, a falta de liberdades). Non, aquí a violencia sublímase na rabia ou no enfado cando o arbitro non lle pita unha falta a algún xogador da equipa contraria, ou se perde a nosa equipa. Entón aínda se pode ouvir algún insulto na grada.

O fútbol, igual ca o teatro, é un xogo no que se sublima un conflito. No fútbol parece entre o nós e o vós, a nosa equipa e a vosa. No teatro poden sublimarse infinidade de conflitos vinculados a diferentes temas, ideas, percepcións e perspectivas sobre o mundo. No teatro as emocións moven pensamentos e ideas. No fútbol paréceme a min que non.

Roi, o meu sobriño de 14 aniños, en plena adolescencia, é un futboleiro. Vive en Lugo e este mes de agosto está de veraneo coa nai e a irmá na miña casa en Vigo. Roi está nunha idade na que pertencer ao rabaño é algo principal e o deporte rei, dalgún xeito, garante ese sentirse parte dalgo. O caso é que lle facía moita ilusión ir, por primeira vez, a Balaídos e a un partido de primeira división. Eu, que sou unha persoa chea de curiosidade polo mundo, pero que nunca xoguei ao fútbol nin fun a un partido na miña vida, pensei que este podía ser o momento de asistir a ese espectáculo, e alí nos fomos o Roi e eu. El vestido co uniforme, igual ca moitas seareiras e seareiros, coa equipación do RCCelta e, por suposto, coa bufanda celeste. Eu fun de paisano. E alí me vexo, entre unha multitude dunhas case trinta mil persoas que enchían o estadio, malia a que os prezos dos billetes non son nada populares, polo menos se os comparamos cos dos billetes para ir ver un espectáculo de danza ou de teatro. Pero ben, tratábase dun partido de primeira división entre actores millonarios, coma quen di, porque imaxino que os xogadores desta categoría ganan unha pasta e non che digo nada xa se nos vamos ás fichaxes do Real Madrid ou do Barça, aí as cifras, a min, xa non me collen na cabeza. Aquí, aparcados á beiriña do estadio só había un Lamborghini e un Ferrari, así que non é para tanto a cousa.

Volvendo ao rego do espectáculo. Certamente o partido do 23 de agosto de 2024 do Celta/Valencia foi un espectáculo por varias razóns. Pero non foi un espectáculo de teatro dramático realista, no que a acción fose unha ficción, baixo as regras da narratoloxía, nin os xogadores personaxes. Máis ben tratábase dunha peza de teatro físico (non textual) de creación colectiva (“devised theatre”), dentro dalgúns dos parámetros da dramaturxia posdramática: o interese estaba directamente na realidade e na veracidade do propio xogo, non se trataba de movementos ou xestos verosímiles (similares á verdade). Neles había unha realidade e unha verdade intensificadas pola urxencia do propio xogo e polo difícil control do balón. Por tanto, a coreografía e as estratexias de movemento respondían ás necesidades de controlar o balón na área de xogo, sabendo responder en todo momento, ao azar e á sorpresa, desde unha escoita integral fóra do común. Non había unha amplificación das presenzas dos xogadores, como a hai no teatro dramático, para proxectar e mostrar os personaxes e o que din e que resulte magnético e chegue até o último espectador da última fila da platea ou do galiñeiro. Non había unha utilización da enerxía extra-cotiá na procura de movementos extra-ordinarios que capten a nosa atención. Aquí, no espectáculo do fútbol, a amplificación da presenza dos xogadores e o extraordinario dos seus movementos vén directamente da necesidade de control do xogo e de tentar marcar o gol na portería da equipa contraria.

Desfrutei e emocioneime, aínda non sendo eu un afeccionado ao fútbol. E aconteceume iso, confésoo, identificándome co RCCelta de Vigo, aínda que eu sexa moi de Dansa València, hahaha… e me sinta moi a vontade, como din en Portugal, con todo o que respecta aos Països Catalans (expresión de Mossèn Cinto Verdaguer, creo).

Publicidade

No que atinxe ao propio xogo, eu que, como digo, non entendo nada de fútbol, gustoume moito ver que os xogadores do Celta eran xenerosos pasándose o balón continuamente, sen que houbese ningún deles que pretendese roubar o protagonismo. Incluso o máis aclamado e protagonista dun dos tres goles, o moañés Iago Aspas (1987), non andaba a dar a nota ficando co balón sen pasalo. É máis, fíxome moita graza a súa desenvoltura no campo, esa maneira de camiñar cos ombreiros e os brazos para atrás e os pasos como se levase unhas pantuflas e como se andase pola súa casa. Tamén me sorprendeu a precisión nas carreiras e na velocidade para interceptar o balón de todos os xogadores en xeral. A expectativa no penalti, que fallou, desta vez, Aspas. O clímax nos goles. Os clímax frustrados e a descarga de adrenalina nos goles fallados. Penso que algo que me cativou profundamente foi a concentración dos propios xogadores que, dalgún xeito, se contaxia, igual que o nivel de enerxía da alta fisicalidade que impón o xogo. Iso é algo que aprecio moitísimo na danza e tamén no teatro: o nivel de concentración, escoita, atención e fisicalidade no escenario, que me parecen fundamentais.

Algún pero. Pareceume que os nosos, os do RCCelta, perderon algunhas oportunidades de tirar a portería. Pero disto, así como doutras filigranas das xogadas prefería pasarlle o balón ao colega Pablo Carreira para que, na próxima columna de opinión, nolo explique, que el é futboleiro e teatreiro e destas cousas sabe máis ca min.

Outro espectáculo era o público, a afección, en pé cantando o himno do RCCelta e outros temas para celebrar os goles ou para animar á equipa en momentos de tensión, as reaccións instantáneas ante faltas e fallos, igual que ante acertos, a implicación física erguéndose, botando e saltando, bailando, ou na fantástica coreografía de facer unha onda sacudindo o tronco e os brazos ao unísono e facéndoa evolucionar ao longo de todo o óvalo da grada. Un espectáculo! Espectáculo de masas. Saímos diferentes de como entramos? Mudou algo na nosa vida, aínda que fose algún pensamento? Dubídoo. Pero, neste caso, saímos contentos.

E non quero rematar sen recomendar O libro do fútbol, que publicou a Editorial Galaxia o ano pasado, no que Pedro Feijoo, Mercedes Corbillón, Xosé Ramón Pena, Alberto Avendaño, Elena Gallego Abad, Ana Abad de Larriva, Rexina Vega, Xosé A. Perozo, Ernesto Is, Cristina Pato e eu mesmo xogamos un partido amistoso, con relatos sobre as luces e as sombras deste espectáculo.