Aquí e agora é preparar o almorzo e tomalo. Fóra vai frío e o tempo, malia ser inverno e estarmos en Galiza, é seco. Choveu pouco. Todo xaneiro foi solleiro e en febreiro apenas choveu algo máis dun par de días. Acendo a radio e escoito falar de guerras. As noticias sácanme do aquí e agora do almorzo. Unha contenda nas altas esferas do seo dun partido político da dereita española. Loita de poder. Non sei se a política é iso. Outra guerra parece estalar porque a Rusia de Putin, que non sei se é a mesma ca de todas as rusas e rusos, quere invadir Ucraína. Loita de poder.
No ensino obrigatorio estudamos, en historia, as guerras, que existen desde que foi inventada a humanidade. E o século XX como un dos máis sanguentos.
A humanidade non foi inventada ou creada. Segundo as teorías de Darwin, é resultado dun longo proceso de evolución e selección natural.
Algunhas persoas queremos acreditar na evolución e no progreso, entendido como mellora do pensamento e das condicións de vida. Porén, a teimuda realidade non para de levarnos a contra. Ano 2022, logo dunha pandemia, aínda non resolta, ameazas de guerra na Europa do Leste.
Quizais os únicos ámbitos nos que hai un progreso fidedigno é nas ciencias e na tecnoloxía. Na medicina, por exemplo, a vacina resolveu, nos países con diñeiro, a ameaza do coronavirus. Os outros, os países sen cartos, están a velas vir.
A ausencia de progreso, no que atinxe ao pensamento, á política e aos xeitos de vivir en común e de relacionarnos entre nós e co planeta, resúltame incrible. Faime pensar que o mundo non ten sentido ningún. Como se pode concibir un mundo con sentido sen que a sociedade aprenda dos seus erros, da educación, das artes, das ciencias para progresar e mellorar?
Tantos séculos de guerras, destrución e sufrimento e volvemos asistir a escenarios semellantes en 2022.
O teatro, por exemplo, presupón un estudo e análise do humano, das relacións, dos movementos e accións. Presupón tamén unha maior sensibilización e consciencia respecto á materia do humano. Porén, ¿aprendemos a superar as nosas filias e as nosas fobias nocivas, as persoas que nos dedicamos ás artes escénicas ou aquelas que participan nelas desde o rol activo da recepción?
Ás veces, o teatro fica reducido a unha pose, un entretemento vacuo ou un podio para acadar notoriedade e poder, nunha guerra de egos, nun afán de comenencias varias, nun exercicio de narcisismo.
Nos contextos teatrais onde hai máis recursos económicos, xérase un Star-system de privilexiados, que sinalan o canon e a moda desde a dirección de teatros e festivais públicos. En torno a estas figuras temporais, van por quendas, de xeito paralelo á alternancia no poder político nos gobernos, artéllase unha pirámide. Para traballar é necesario estar nalgún grupo ou capela (como din en Cataluña). Hai que ter contactos.
Nos contextos teatrais máis precarios, a concorrencia competitiva polos escasos recursos postos a disposición da creación artística, por medio de subvencións ou coproducións, e a concorrencia competitiva por conseguir que as programadoras e programadores contraten funcións, divide ao sector, aínda que non sexa dun modo manifesto.
Tanto nun caso como no outro, en ambos contextos, o progreso e a mellora tampouco son algo do que sempre poidamos gabarnos. Tamén hai guerras, de maior ou menor calado.
A maior consciencia, sensibilidade e sabedoría, que se lle presupón ao cultivo das artes, non evita, moitas veces, as alerxias persoais ou as fobias. Tampouco as incongruencias entre a forma e o contido, a volta a estéticas retrógradas ou incluso o auto-engano daquelas pezas que se xustifican nunha suposta contestación ou abordaxe respecto a temas candentes da actualidade, cando, en realidade, só están comandadas polo trending topic, o oportunismo, e polo que vai ditando o mercado.
C’est la vie! Sociedade ou tropa? Nun momento de suma obediencia, como o que nos toca vivir nesta case pos-pandemia, a obxección de conciencia e a disidencia non son fáciles nin sequera no campo das artes escénicas. E o progreso, entendido como coñecemento e mellora, fica nun conto chino. O teatro, moitas veces, non é máis ca iso, un conto.
