Calypso

A cousa das formas

| Roi Vidal Ponte |

Antes desa hora da noite na que as rúas aínda non están postas, ten que haber quen se encargue de que as cousas sexan como son, de que cada novo día todo volva estar onde debe. O dramaturgo Fernando Epelde chámalle a estas persoas o Statu Quo, nunha clara referencia metafórica ao sistema socio-político que traballa para manter as aparencias do real.

Nesta imaxe simbólica, o sistema está formado por alegorías das tres cores que conforman o nosos espectro visual (Red, Green e Blue) e aparecen así as personaxes dunha peza que xa non é tan antidramática. Cada unha delas especialízase en distintas funcións relacionadas coa nosa vida ou coa do mundo que nos rodea, nun reparto de tarefas que se asegura de que, por exemplo, cada día nos levantemos cunha canción pegada á cabeza, ou que os obxectos sufran cada noite un desgaste proporcional á obsolescencia que lles foi programada.

Voadora profunda nun sentido crítico que até o de agora non estivera tan presente nas súas montaxes. O espectáculo loce unha factura formal próxima á perfección. Parte da base de que a forma das cousas que pasan está deseñada por un ente superior, o que é moi coherente co preciosismo teatral do que fai gala. Hai un diálogo conceptual co mundo das artes plásticas non exento de ironía, por exemplo cando destrúen a fontaine de Duchamp ou a caveira de Hirts para volvelas facer cada día. Están as cancións, nesta ocasión ambientadas na electrónica para crear unha sensación máis escura e filosófica, pero cunhas letras igual de xeniais e perturbadoras. E está o fragmentarismo, agora fiado cunha narración sinxela e cuns movementos escenográficos medidos ao milímetro que acompañan o fluír sosegado da pequena historia coa que se nos presenta esta visión posible do mundo, case unha xénese especialmente inventada para as habitantes da sociedade capitalista. A voz en off de Marta Pazos e a presenza muda do elenco deixa oco ás proxeccións duns textos que complementan unha linguaxe visual practicamente autónoma.

Coa estética do pop grotesco, as accións kistch e o uso deliberado do ridículo, a dramaturxia favorece o tránsito por cuestións transcendentais. Aínda conservando o seu particular sentido lúdico, nesta ocasión o artefacto non é tan vitalista. Estanos a falar da fin dunha época, mais tamén da fin dunha idade. A fin da era que coñecemos co nome de século XX, que non podemos dicir que rematase, senón que está en decadencia. A perda da xuventude segundo os parámetros cronolóxicos vixentes déixase ver nunha obra con menos comicidade cuantitativa e cun ritmo sosegado, o que acaba conformando unha visión xeral de conxunto solemne e elegante. Ademais de coa presenza da música clásica, o espectáculo busca o sublime mediante referencias posmodernas á arte e á sociedade de consumo, como esa primeira imaxe na que aparece unha cuarta parede que logo se romperá ou esa listaxe de todas as cousas gratuítas ás que aínda nos permiten acceder os mercados.

Publicidade

Hai finalmente un casamento de Voadora con formas anteriores vista cunha nova perspectiva, pois na última imaxe regresan á eleaboración artificiosa dunha icona clásica, o que pode levar a pensar en Calypso como un espectáculo próximo a madurez. A madurez dos seus compoñentes, a madurez da propia compañía e tamén á madurez da estética posdramática no teatro galego. Unha madurez que, sen renunciar ao xogo artístico, tende a meter o dedo en feridas existenciais, xeracionais e sociais, dunha maneira teatralmente fermosa.

Calypso de Voadora
Dirección: Marta Pazos
Texto: Fernando Epelde
Elenco: Hugo Torres, Marta Pazos, Diego Anido, Jose Díaz
Iluminación: Rui Monteiro
Escenografía: José Capela
Estilismo: Fany Bello