Non acostuma ser habitual encontrar espectáculos de danza contemporánea orientados especialmente para iso que se chama público familiar, ou sexa, para crianzas, nenas e nenos, e as persoas que os acompañan. Isto débese, penso eu, a que a danza contemporánea, pásalle tamén á arte contemporánea en xeral, ten o sambenito de ser críptica e difícil de comprender, incluso haberá quen a tache de “elitista”, só para uns cantos entendidos na materia. Porén, todo isto non son máis que prexuízos derivados, como case todos os pre-conceptos, do descoñecemento e da falta desa experiencia, porque a danza, sexa do xénero ou modalidade que sexa, se o espectáculo ten coherencia e calidade, sempre nos vai satisfacer. Ademais, un espectáculo non necesita entenderse para desfrutalo, porque a maxia e o magnetismo das artes escénicas, dos corpos en movemento, cruzándose co movemento das luces, dos sons, das palabras (se as houber) etc. van marabillarnos e espertar a nosa empatía, alén do que nos poidan contar e incluso se non nos contan nada, porque un espectáculo tampouco ten porque contarnos algo para fascinarnos.
Por outra banda, son as crianzas, a infancia, quen menos prexuízos e máis apertura ao xogo poden ter. Por tanto, resulta bastante incomprensible que, dentro do repertorio da danza contemporánea galega dos últimos tempos, só poidamos citar tres pezas dedicadas, especialmente, á infancia e, por suposto, desfrutables para calquera idade. Volvo ao mesmo, se un espectáculo de artes escénicas ten unha dramaturxia coherente e unha calidade, vai constituír sempre unha experiencia satisfactoria e enriquecedora.
As tres pezas que eu podo nomear son: Gaia (2018) da Cía. Entremans/Artestudio Xestión Cultural S.L. da Coruña, creada por Kirenia Martínez Acosta e Estefanía Gómez Cascudo, na que a danza despregaba un universo visual moi colorista para chamar a atención sobre a importancia de valorar e coidar o planeta, ligada a unha perspectiva tan lúdica como poética e ecoloxista.
A seguinte, por orde cronolóxica, é Nina Ninette (2021) da Cía. Paula Quintas, que utiliza as técnicas e estilos da danza moderna e contemporánea para recrear a viaxe dunha nena, interpretada por Marta Alonso Tejada, ao país da fantasía, inspirada polos seus xoguetes e guiada por unha especie de fada madriña, que lembra as figuras xeométricas do Ballet Triádico da Bauhaus, interpretada por Paula Quintas. Tamén hai un boneco que ten medo e que, ao ser pouco bonito el mesmo, tamén pode dar algo de medo, interpretado por Carlota Mosquera. Ao final, Nina Ninette, reforza a importancia da amizade, da fantasía e da aceptación do outro, de quen quizais non é como nós esperabamos.
Seguindo o fío do tempo, encontrámonos O arcón de Noa da Cía. Amarelo (Lilian Portela), que se estreou o domingo 26 de outubro de 2025 dentro do programa Vigocultura, co Auditorio Municipal da Praza do Rei da cidade olívica cheo de crianzas, nais, pais, tías e demais familia e, por suposto, de espectadoras de danza.
O ambiente na sala era exultante e O arcón de Noa acabou de pintarnos sorrisos na cara. Noa e os seus xoguetes, a boneca e o coello, transforman a danza nun xogo e o xogo nunha danza. A dramaturxia é sinxela, pero moi eficaz. Noa ensínanos, sen pretendelo, a non tirar nada. O seu “arcón”, o baúl, está cheo de xoguetes. Non hai videoxogos nin pantallas que lle fagan ficar queda e pasiva. Hai xoguetes que moven a Noa nunha reciprocidade mimética teatral. Ela anímaos, como se fosen monicreques, e eles anímana a ela. É unha especie de efecto búmerang, cando xogas implicando o corpo, movéndote, imaxinando escenas teatrais con bonecas e bonecos e con outros trebellos, a experiencia resulta máis dinámica e estimulante, porque non inclúe só a recepción do xogo, senón tamén a responsabilidade da creación.
Neste caso, Raquel Ferradás, Carlota Rosón Rojo e Martín Blanco, coa súa calidade de movemento, fan que a fantasía cobre realidade no escenario e que os personaxes fiquen nunha dimensión de conto máxico.
Desde a sinxeleza, Noa descóbrenos que a novidade e o desfrute non radican en usar e tirar, en coller un xoguete e, despois dun tempo, cansar del e non volver a xogar con el. Con Noa aprendemos que hai que coidar o que temos e que a diversión non depende do novo, senón da nosa implicación e da nosa disposición ao xogo. Tamén descubrimos que o movemento dos nosos corpos, que a danza, pode ser un xoguete divertido e fascinante e incluso unha vía para viaxar a universos de fantasía que non imos encontrar doutro xeito.
Pois ben, velaí o tedes, agora que se achega a tempada dos agasallos e os xoguetes, propóñovos a mellor opción: un tempo de diversión compartida, crecemento persoal e felicidade con danza contemporánea para todas as idades.
Premio Álvaro Cunqueiro da Xunta de Galicia en 2001. Premio María Casares á Mellor Adaptación teatral en 2016. Premio de Honra do Festival de Teatro Galego, FETEGA, do Carballiño (Ourense) en 2020. Premio Internacional de Xornalismo Carlos Porto 2024, de prensa especializada, do Festival de Almada, organizado pola Câmara Municipal de Almada, do que tamén recibira unha Mención Honrosa en 2020.
- 20 anos do festival Catropezas de Teatro Ensalle - 14/12/2025
- O xoguete da danza contemporánea - 07/12/2025
- O que hai e o que buscamos - 23/11/2025
