A insurrección dos inocentes
| Manuel Xestoso |
| Foto: Rubén Vilanova / Pistacatro |
Un dos maiores logros de Arnoia, Arnoia é ensamblar os xéneros de tal xeito que moitos espectadores sairán da función sen decatarse de que viron un espectáculo circense. Non se quere dicir con isto que o circo deba subordinarse ás outras variantes das artes escénicas, senón que a súa ensamblaxe co teatro case sempre vén pexada pola dificultade en abandonar o principio do “máis difícil aínda”, que tende a concentrar a atención en detrimento dos elementos propios dunha narrativa máis convencional.
Pistacatro leva tempo dando pasos nesa complicada aliaxe: Outono xa era unha excelente mostra dese prurito de desenvolver unha historia a través dos recursos propios das artes circenses, pero sen dúbida é nesta versión da novela de Ferrín onde se logra plenamente crear unha peza teatral que resolve o narrativo mediante solucións características do circo. E o que é máis interesante: sen renunciar a particular poesía que o propio xénero posúe.
O universo ferriniano, por outra banda, propicia que o extraordinario circense se confabule co extraordinario novelesco, dando lugar a un desfile de situacións que permiten seguir a peripecia de Nmógadah como unha viaxe iniciática: a toma de consciencia das iniquidades da idade adulta sen que a inocencia ceda ante os agravios dun mundo declaradamente hostil.
O humor, a destreza acrobática e as referencias a un particular ámbito xuvenil composto de música, cómics e videoxogos complementan con intelixencia o mundo fabuloso do relato orixinal, creando un imaxinario onde conviven a crítica social e a extravagancia quimérica, a reclamación de xustiza e a reivindicación da fantasía: probablemente coma en calquera mente adolescente onde aínda caben a percepción nítida da realidade e o proxecto visionario da súa transformación.
Ningún proxecto tan revolucionario coma unha adolescencia contestataria, e talvez haxa que ler este espectáculo, precisamente, como un chamamento a recuperar esa forza da inxenuidade aldraxada que desemboca na insurrección ante o asoballamento: detrás dos castróns parlantes, as razas exóticas e os encantamentos estrambóticos adiviñamos a inxustiza dun universo perfectamente recoñecible que non concirne só á mocidade. Quico Cadaval reivindica a pista como reflexo especular da realidade apoiándose en Ferrín, igual que xa o fixera apoiándose en Cunqueiro. E, curiosamente, os paralelismos son rechamantes.
Iluminado e producido con delicadeza, hai en Arnoia, Arnoia humor e emoción, unha eficacia que foxe do virtuosismo e un sentido do movemento medido e competente que lle poñen o marco adecuado á acción. Hai que destacar a polivalencia dos intérpretes, que deben desdobrarse en múltiples papeis e, aínda así, logran que o marabilloso se integre na trama con naturalidade e elegancia: a cuadratura do circo.
Arnoia, Arnoia. O circo da casa pequena, baseado na obra homónima de X. L. Méndez Ferrín.
Dirección: Quico Cadaval
Elenco: Ánxela Blanco, Aitor Garuz, Pablo Reboleiro, Álvaro Reboredo, Beatriz Rubio
Produción: Belém Brandido / José Expósito
Escenografía/Iluminación: Baltasar Patiño
Vestiario: Carlos Alonso
Axudante de dirección: Marcos Ptt Carballido, Clara Gayo
Música: Xurxo Pinheiro
Fotografía: Rubén Vilanova
Deseño imaxe: Juan Gallego
Produción: Pistacatro, en coprodución co CDG.
Salón Teatro. Santiago de Compostela. 19 de outubro de 2018.
Concordo coa crítica, e engado: un detalle que deslucía un pouco o resultado era a pouca calidade das locucións de audio. Tanto pola mala gravación en si como pola dicción do locutor. Polo demais, unha delicia de obra.