Épica íntima
| Manuel Xestoso |
| Foto: Sven Gjeruldsen |
Facer o que se debe facer: o pensamento como acción, como único lugar onde se pode cambiar o mundo. Juni Dahr colócase no lugar de Xoana de Arco para tratar de comprender cal é a “acción interior” que leva a unha moza de dezaseis anos a capitanear un exército, a gañar batallas, a transformarse no símbolo dunha nación. Unha acción interior que se explora dende o ritual que permite resucitar, aínda que sexa simbolicamente, a heroína queimada na fogueira.
Hai na obra de Visjoner Teatre unha vocación épica que, ao tempo, celebra o íntimo. Unha fusión de idea e acto que leva a función por unha vía non sempre cómoda para o público, a quen se lle pide que estea tan atento á capacidade de expresar coma ao expresado: trátase de manifestar máis que de explicar, de mostrar a través do corpo máis que de narrar. A compañía caracterízase por buscar espazos alternativos onde encaixar os seus espectáculos e a igrexa do seminario de São Paulo, cos seus ecos relixiosos e literarios, parece un lugar idóneo para reavivar as voces que Xoana escoita e que a dirixen na súa loita.
Esas voces son a única explicación aparente da fidelidade a “unha misión” que conduce a un sacrificio en certa maneira incomprensible, pero que lle dá sentido a unha existencia. Lembremos: a filla dun campesiño comeza, con 13 anos, a oír voces que a incitan a tomar as armas e axudar a Carlos VII a ocupar o trono de Francia. E conségueo.
En certo sentido, esa idea de sacrificio que rexe a vida de Xoana de Arco convértese na idea de representación que pon en escena Juni Dahr. Malia que o teatro sobre o teatro está lonxe da intención desta obra, hai unha mirada que contempla o acto de representar como unha extensión física do pensamento: as voces interiores como xustificación moral da acción política.
E de política fala esta Joan of Arc cando describe a manobra de desprestixio que sofre a heroína francesa: xa que non se pode executar unha heroína, acusémola de bruxería, de herexía. Construír unha acusación que xustifique un xuízo constitúe unha aberración tan actual como efectiva. E rescatar a Xoana de Arco desa manipulación pasa, para a actriz norueguesa, por liberala dun discurso principalmente masculino que, ou ben a canoniza, ou ben a condena. Romper esa superficie mítica para chegar á cerna da personaxe convértese así nesa reencarnación simbólica –non estamos moi lonxe de Grotowski, con quen Dahr estudou– na que Visjoner Teatre transforma a función.
Juni Dahr é unha actriz excelente que utiliza aquí a súa arte como metáfora dunha dedicación absoluta a algo que nos excede, como símbolo dunha entrega sen límites a unha causa que transcende a propia biografía. E cuestiónanos sobre onde atopar, na solipsista sociedade actual, unha paixón coma esa.
Joan of Arc, de John Morrow e Juni Dahr
Concepción, dirección artística e interpretación: Juni Dahr
Música: Chris Poole
Deseño de luz: Frank Tangen
Produción: Marianne Roland
Visjoner Teatre (Oslo, Noruega)
Festival de Almada. Seminario de São Paulo. 15 de xullo de 2019.
