A pregunta polo porqué é complicada. A ninguén lle gusta. En xeral, a ninguén lle gustan as preguntas xa que abren posibilidades e non solucionan nada.
A min, pola contra, preguntar o porqué das cousas gústame moito e sempre é divertido ver as reaccións. Se preguntamos de nenos, que motivo hai para deixar de facelo de adultos? Non nos gustan as repostas?
Sempre me parece inquietante saír dunha función sen comprender porqué. Non sobre as cuestións que a peza aborda, se non o porqué da existencia desa creación nun tempo e nun lugar.
Esa sensación revela unha separación entre a creación e a realidade, entre a necesidade artística e a necesidade da realidade. A realidade require non vivir de costas a ela porque, se non, atopámonos ante composicións que non sobreviven máis alá do tempo da propia representación. Moi bonito, moitas cores, palabras longas, aplausos… E logo? Se a expresión artística é un acto de onanismo, faite un selfie e cólgao na parede.
O século XX amenceu coa morte de Deus e grandes perspectivas humanas. Nese contexto, reescríbese todo o problema ontolóxico do ser, facendo imposible esquecer que cando sacas da ecuación a cuestión da eternidade, enfróntaste co abismo. O abismo está moi ben porque aclara as cousas e dende ese lugar empeza a ser posible construír con honestidade.
O problema é tan grande que incluso aparecen novas palabras, como esta-cousa-das-palabras-vagón. É imposible falar de certos temas coa limitada capacidade das palabras. Menos mal que o teatro non depende só delas, seguiríamos atrapados en Chéjov e non é plan. A nosa linguaxe é unha cagada. Hai que superar as palabras. Algún día falaremos disto.
O teatro autoriza unha relación co sentido-sensación que a razón non comprende. A razón, que son palabras, non chega a esa habitación. E eu, que son dramaturgo, estou escribindo isto porque a dramaturxia non é unicamente unha sucesión de sílabas, a ver se o imos pillando. A dramaturxia organiza as sensacións do feito teatral. Recolle e sitúa todo o que significa, todo o que comunica: o que é linguaxe. E xa dicía Derrida que non hai nada fóra da linguaxe.
Entón chegamos á idea revolucionaria da existencia auténtica e inauténtica. Entendemos dende entón que unha existencia auténtica é aquela que comprende os seus límites, acepta que todo remata inevitablemente e sabe vivir en paz con iso. E logo está o contrario.
A sobre-compensación á incapacidade de aceptar que o ser humano é un ser limitado, un ser para a morte, lévanos a mostras de auténtica indecencia: a negación de que o teatro é un xogo en equipo onde todas as partes importan por igual, as ganas de buscar liorta, e a práctica da cultura do ego como modus operandi. É dicir, a elaboración de proxectos que non preguntan verdadeiramente polo importante, polo necesario, polo porqué profundo do que sexa.
Como non imos ir ó fondo das cousas? Que pasa? É demasiado insoportable ser conscientes de que probablemente nada teña sentido?
Colocar a necesidade persoal por diante da necesidade colectiva é a maior traxedia cultural que estamos a vivir. E é que as veces somos artistas por enriba das nosas posibilidades.
O teatro necesita calma. Preguntémonos polo porqué, aínda que a resposta non nos guste.
