A mediación tecnolóxica nas nosas vidas, en certos aspectos, está a xerar unha homoxeneización global que atenta contra a diversidade. Tamén a especialización vai xerando uns estándares. Penso, por exemplo, en como a linguaxe e as actitudes do marketing se instalan en tódolos ámbitos dentro dun estilo unificado.
Moitos festivais de artes escénicas e moitas compañías contratan gabinetes de prensa, igual que fan os políticos ou as grandes corporacións, no seu intento por aumentar o cuantitativo, por aumentar o seu mercado. Porque agora todo se compra e se vende e un espectáculo ou un festival tamén se enfoca, desde o punto de vista da comunicación, como un produto que compite con outros no mercado do consumo, xa sexa no do entretemento, xa sexa no dos votos, no da popularidade ou a fama. As campañas de imaxe, neste sentido, seguen patróns parecidos.
Lembro cando, nas aulas do Institut del Teatre, a finais dos anos 90, nos explicaban, en Dramaturxia, que entre as funcións do dramaturxista, diferenciadas das do dramaturgo, estaba o deseño de actividades de mediación e comunicación, intimamente relacionadas co estilo e a natureza da obra teatral. Ou sexa, supúñase que os labores de mediación e comunicación entre o teatro e o seu público potencial, eran realizados pola equipa de dramaturxia e dirección da compañía, do teatro ou do festival. Porque os festivais e os teatros públicos e privados debían ter tamén unha dirección artística e unha equipa de dramaturxistas, unha especie de consello artístico para garantir no interior desas entidades un xogo de perspectivas máis poliédrico. Iso derivaba en que a comunicación e a mediación de compañías e teatros non se reducía a unha información competitiva, senón que tiña unha certa dimensión artística e unha graza especial. Na comunicación e mediación trasladábase tamén algo do que caracterizaba a maneira de facer e de estar no mundo desas entidades.
Todo isto, hoxe en día, foi pasando a gabinetes de comunicación, xeralmente formados por xornalistas, e a mediación e comunicación estandarizouse, derivando cara á información competitiva.
Desde que estou na dirección da erregueté | Revista Galega de Teatro recibo moitas notas de prensa e moitas comunicacións de compañías, festivais e algúns teatros e todas parecen a mesma cousa. Un aburrimento! As campañas de publicidade que me chegan de grandes marcas e de grandes almacéns e outras empresas non se diferencian moito das que recibo desas compañías, deses festivais e deses teatros. Dáme a impresión de que non se están a decatar desa unificación, desa homoxeneidade que, no fondo, tan mal reflicte a diversidade, a orixinalidade e a graza que se lles supón ás artes escénicas.
Xa non se trata de dramaturxismo e das súas capacidades para crear unha mediación e unha comunicación especiais, acordes coa identidade dun teatro, dun festival ou dunha compañía. Non se trata de xerar unha mediación e unha comunicación en íntima relación e simbiose cunha peza de artes escénicas. Trátase, basicamente, de política de marketing.
Ao meu ver, non hai moita diferenza en como se orquestran as campañas de imaxe dos políticos, en perpetua campaña electoral, na busca de aumentar o número de votantes e, por tanto, de poder, respecto á doutros produtos industriais, cando dentro desta categoría, a dos produtos industriais, incluímos unha “produción teatral”, a oferta de graos e posgraos dunha universidade ou as virtudes dun cosmético. Trátase, tanto nuns casos como nos outros, de política, ou mellor dito, de política de empresa, política de marketing, que vén sendo a política da política. Mandan os criterios cuantitativos e, ao fin e ao cabo, trátase de vender algo.
