Co lema “O deseño das programacións teatrais galegas: Na procura dun modelo cooperativo”, desenvolvéronse esta pasada fin de semana as II Xornadas da Academia Galega de Teatro no Pazo de Mariñán en colaboración coa deputación da Coruña e co apoio da Xunta de Galicia a través da Agadic. A inauguración correu a cargo da presidenta da Academia, Imma Antonio Souto, conxuntamente con Natividade González, deputada de Cultura, Igualdade, Lingua e Dereitos Civís da Deputación da Coruña; Jacobo Sutil, director da Agadic da Xunta de Galicia, e Carlos Lorenzo, presidente da Asociación Galega de Profesionais da Xestión Cultural.
O acto inaugural deu paso á presentación da proposición lexislativa que o Grupo parlamentar do BNG está a desenvolver no parlamento froito dunha serie de consultas levadas a cabo durante os últimos anos con diversos sectores do tecido cultural galego. A presentación do proxecto de Lei Galega de Dereitos Culturais correu a cargo de Roberto Pascual, director da Mostra Internacional de Teatro de Ribadavia, profesor da ESAD de Galicia, dramaturgo e membro da AGT, quen abordou o tema de forma exemplar cunha exposición dos antecedentes xa existentes como: a Ley del Sistema Público de Cultura de Canarias de 2023 ou a Ley Foral de Derechos Culturales de Navarra en vigor desde xaneiro de 2019. Entre os obxectivos deste proxecto de Lei, está a revisión de paradigmas porque a cultura é un dereito e para iso fixo referencia á publicación colectiva “A cultura é un dereito” coordinada por Alberto de Boiro con varias autoras e autores entre os que se encontra o propio Roberto; quen debullou polo miúdo o proxecto de Lei e os seus obxectivos entre os que se atopa o de establecer o réxime xurídico e institucional do sistema público cultural de Galicia, como instrumento adecuado para definir o marco estratéxico das políticas públicas culturais e articular o conxunto de facultades e obrigas legais ás que deberán someterse os poderes públicos nas súas actuacións en materia cultural. Comentou que é moi necesario para artellar o Sistema Público Cultural de Galicia tendo como finalidade esencial garantir un marco institucional de recoñecemento, protección, promoción, acceso, libre participación e exercicio efectivo dos dereitos culturais da sociedade galega en xeral e de todos os cidadáns e cidadás, en particular; mediante o artellamento dun conxunto de facultades e obrigas legais esixíbeis ás Administracións públicas, organismos e entes do sector público.
Logo dun xantar en irmandade, realizáronse dous faladoiros moderados por Xavier Castiñeira e Carlos Lorenzo; no primeiro “O deseño das programacións teatrais galegas. Modelos de compañías de Artes escénicas” participaron expoñendo as súas realidades: Nuria Sotelo da compañía e distribuidora Furia Sotelo, Pablo Reboleiro de Pista Catro, Javier Castiñeira de Amorodio Teatro, Santiago Cortegoso de Ibuprofeno Teatro, Patricia de Lorenzo de Chévere, Laura Sarasola de Caramuxo Teatro, e tamén Escena Galega representada por Patricia de Lorenzo e Santiago Cortegoso.
O segundo faladoiro, tamén moderado por Xavier Castiñeira e Carlos Lorenzo, puxo o foco no “Deseño das programacións teatrais galegas. Modelos de espazos de programación”; nel participaron para expoñer as diferentes realidades: Xosé Paulo Rodríguez, Director do Teatro Rosalía de Castro d’A Coruña; María José Vázquez, Técnica de Cultura do Concello de Ames; Carlos Varela, Técnico de Cultura do Concello de Vilagarcía; Neves Lema, Técnica de Cultura do Concello de Vimianzo; Marcos Martínez, Coordinador de actividades xuvenís do Concello de Sada;
Daniel Loza, Técnico de Cultura do Concello de Betanzos e Madó Santos, Ex-técnica de Cultura do Concello de Muros.
Tras unha breve pausa se retomaron as cuestións expostas en ambos faladoiros para abrir o debate ao publico asistente as xornadas o que enriqueceu os temas tratados e que se debateron na xornada seguinte coas seguintes conclusións:
- Considerouse de grande interese o proxecto de Lei Galega de Dereitos Culturais no que está a traballar o grupo parlamentar do BNG e no que deberían participar o resto de grupos do Parlamento.
- A falta de políticas culturais no eido teatral afecta igualmente a xestores culturais e a compañías.
- A política de subvencións actuais afecta negativamente a compañías e xestores culturais que realizan programacións, polo que cómpre unha revisión deste modelo.
- O desequilibrio actual entre a oferta e a demanda fomenta a precariedade e non a sostibilidade.
- A excesiva burocratización do sistema afecta aos tempos, procesos creativos e de xestión de forma negativa.
- A desatención, desidia e falta de control da RGTA e a súa incapacidade de asumir os cambios, delata unha xestión deficiente.
- O modelo actual da RGTA, como única canle de distribución en Galicia, obriga a unha dependencia absoluta a compañías e concellos.
- Precísase unha reformulación do sistema actual que teña en conta a diversidade de creación, formatos, espazos e programación; para garantir a sustentabilidade, contribuír á democratización e compensar os desequilibrios da RGTA.
- Vese necesaria a creación dun centro público de recursos escénicos.
- É necesario explorar modelos de tempadas teatrais que contribúan ao desenvolvemento de audiencias.
- Tanto as compañías como os circuítos atopan carencias técnicas e de persoal cualificado.
- Os xestores culturais que realizan traballos de programación son parte fundamental do sistema teatral, polo que é imprescindible unha relación colaborativa entre estes e as compañías creando espazos de diálogo e de empatía para a definición e construción do sistema teatral galego.
- No eido da xestión cultural é necesario incorporar perfís técnicos con formación e funcións definidas nas RPTs de todas as administracións públicas.
Finalmente a Academia Galega de Teatro propón a Escena Galega e a Asociación Galega de Profesionais da Xestión Cultural, que creen unha comisión, convidando a Agadic a formar parte dela, coa finalidade de pactar un plan de reformulación dun novo modelo de rede de exhibición de artes escénicas que responda ás necesidades e realidades do territorio (a curto, medio e longo prazo), establecendo os obxectivos e orzamentos axeitados.
