Titiriteira, actriz e contadora. Algunhas das súas montaxes de fantoches máis destacadas son Dona Barriga Verde, con dirección de Santi Prego, A Viaxe de Rosalía ou O Crebanoces. Membro da Asociación Cultural ‘Morreu o Demo’, Larraitz é responsábel da produción do Festival de Títeres Tradicionais Ibéricos Titiriberia de Teo. | Foto: Leo Suárez |
O libro que tes sobre a mesa de noite.
Son das persoas que caen catatónicas pola noite, así que os meus momentos de lectura son máis de tarde. Neste confinamento estou atacando varias lecturas, entre elas, Calibán y la Bruja de Silvia Federici, que analiza a loita das mulleres e a violencia sistemática exercida contra elas, concretamente no paso do feudalismo ao capitalismo. Unha guerra que se cebou especialmente coas mulleres, creando estruturas patriarcais feminicidas e misóxinas coma a queima de bruxas para librarse das insurrectas, a lexitimación das violacións, a regulación da prostitución para calmar á masa obreira masculina, o traballo escravo ou non remunerado, mesmo dentro do seo da familia, o control da reprodución por parte do estado, a expropiación… E tantos outros abusos e formas de violencia que chegaron ata os nosos días cun percorrido moi ben documentado no libro.
E de refresco, tamén teño unha recompilación das tiras cómicas Krazy Kat de George Herriman, onde o rato Ignatz e o gato Krazy Kat están en conflito continuo, enredados en mil equívocos, situacións absurdas, á vez que divertidas, onde non falta o seu característico ladrillo na testa.
A túa banda sonora destes días.
Na casa estamos catro e a paisaxe sonora vai mudando segundo quen pinche: Jorge Drexler, Uxía Senlle, Ugia Pedreira, El Kanka, música cubana e brasileira, Punk, Rock & Roll… Tamén temos momentos de Rap, Hip Hop, Reguetón e Pop cos meus fillos. Ás veces optamos por Radio 3, Radio Clásica e o Spotify. Nas fins de semana chega o subidón da sesión vermú dun veciño DJ que pon musica no balcón e nos anima a todos co seu micro. Cando saimos a aplaudir ás 20:00, un rapaciño ou rapaza, tócanos a trompeta desde a porta da súa casiña, aportando moita tenrura no día a día. Por certo, estes días deixouno de facer, así que se me le, gustaríame dicirlle que botamos en falta a súa trompeta.
O último filme que te impresionou.
Vin xunto coa miña nai moitas películas francesas. Cando as novas empezaron a ser tan desalentadoras e o desconcerto tan tremendo, con Normandie Nue de Philippe Le Guay liberamos varias gargalladas que foron moi terapéuticas. No filme, un alcalde dunha aldea de Normandía e un excéntrico fotógrafo americano, deciden facer unha foto artística e de denuncia na que todo o pobo ten que aparecer en pelotas para protestar e poñer o foco na situación de desamparo na que lles deixaban as políticas deseñadas desde as grandes cidades, sen contar cos agricultores e gandeiros.
Tamén desfrutamos co filme Monsieur Chocolat de Roschdy Zem, baseado no primeiro pallaso negro que traballou no circo francés e que participou nas primeiras películas dos irmáns Lumière: Rafael Padilla.
A obra de arte na que te perderías agora.
Viki Rivadulla vai pendurando nas redes imaxes da súa colección Raras (exiliadas, periféricas e monstras), e me chifla o cadro número sete da colección: Bolboretas, unha muller voando con brazos e pernas estendidas, gozando libre, desfrutando do seu corpo e da súa sexualidade sen complexos, rodeada de conas-bolboretas.
A verdade é que, neste tempo de distanciamento social, mergullaríame en calquera peza artística onde aparezan apertas. Hai uns días soñei que a miña filla de dezanove anos tíñame no colo coma se eu fose un bebé, cantábame e dábame aloumiños. Boto en falta o contacto físico, as miradas cómplices, eses dous bicos cada vez que nos atopamos con alguén, a interrelación social en vivo e en directo. Fáltame o público sen cuarta parede, sen pantallas nin máscaras que tapen os sorrisos.
A peza que che gustaría facer.
Agora que está prohibido viaxar, o que máis me apetece é xustamente iso, viaxar cos meus monicreques. Percorrer o mundo e os festivais coa miña Dona Barriga Verde.
Son nai de familia numerosa, tiven que sacar á familia adiante eu soa, e, durante o tempo de crianza, a posibilidade de saír fóra da Galiza de xira, conciliando traballo e familia, era moi complexa. Agora que os meus fillos xa medraron, apetéceme moitísimo coller carreteira e manta con esta peza de monicreque de cachaporra, vencer os medos de facelo soa e sentirme libre.
Unha figura histórica coa que compartir unha caña.
Compartiría unha caña despois doutra con tantas mulleres loitadoras ao longo dos tempos que é difícil escoller, así que montaría un serán de cantos, contos e festa rachada cun amplo grupo delas. Un aquelarre con Hipatia de Alexandría, matemática, filósofa e astrónoma; con Exeria, grande aventureira e cronista que no século IV saíu de Galicia cara Xerusalén; con Rosalía de Castro, Astrid Lindgren, Frida Kahlo, Virginia Woolf e Federici. Tamén coas sufraxistas, coas sen sombreiro, coas rompedoras de calquera época histórica. Berraría irrintzis ou aturuxos coas silenciadas, xunto a Astrid Hadad, Cesária Évora, Paquita la del Barrio, Chavela, Patti Smith, Maya Angelou ou Siouxsie Sioux… Danzaríamos tribal ao son das txalapartas, Pogo, Reggae, Ska, Chachachá, Twist, rumba, samba ou Rock ata caer salvaxemente rendidas.
Se non foses titiriteira, serías…
Sempre me gustaron moito as matemáticas e a química. Talvez sería profe ou colaboradora nalgún equipo científico.
Cociñar é unha obriga, pero tamén unha afección que practico a diario con gusto. Reláxame, pero o traballo na hostalaría é moi duro e escravo. Non creo que aturase ese nivel de estrés mantido no tempo, con horarios tan complexos para conciliar a vida laboral e familiar.
