Nacido no contexto dos XI Laboratorios de Escrita Teatral da SGAE no 2023, o texto orixinal de Santiago Cortegoso é unha pescuda da memoria dentro da memoria: o achegamento dun fillo ao seu pai, que está a perder as lembranzas, a través da viaxe deste ao pasado do seu proxenitor.
Por este motivo, e malia que en moitos artigos e escritos varios se fale da peza como dunha homenaxe ao peche dos estaleiros de Ascón, en realidade Reconversión é un exercicio de amor.
Non hai máis que ver a tenrura coa que Cortegoso se achega ao intérprete que fai do seu pai (Fran Lareu) ou observa as conversas entre este e a súa nai (Celia González). Ou a emoción que percorre a autor e elenco en determinados intres da peza.
Porque, efectivamente, Reconversión é unha peza que fala da memoria e da memoria particular e íntima dunha familia, dun pai e dun fillo, pasamos á memoria dunha época e de varias xeracións de persoas que se viron afectadas pola reconversión do tecido empresarial metalúrxico e naval na ría de Vigo.
Un intre histórico salientado na hemeroteca como unhas das folgas máis importantes que se viviron no territorio español na súa incipiente democracia pero que na pel e na memoria da xente que o viviu é algo máis que unha lembranza: é unha traxedia.
Na peza podemos ver e entender moi ben como foron os movementos que levaron a un estaleiro como Ascón a pechar (e cos anos, a moitos outros máis, até que hoxe en día a industria naval viguesa non é máis ca unha sombra do que era, agardando a súa extinción): malas decisións e investimentos por parte da nova dirección, intereses económicos e corrupción, promesas baleiras de contido e, como guinda final, as “necesidades” da España deseñada por Felipe González e a súa troupe para cumprir coas demandas de entrada na Unión Europea.
Todos aqueles movementos, que podemos entender dentro da macroeconomía mundial (e acaso neste momento como en ningún outro), finalmente afectan ás persoas e, neste caso, esas persoas son as nosas veciñas.
Familias de Domaio, de Meira, de Moaña, de Cangas, de Bueu, de Vigo, de Mos, de Marín… xentes que podiamos ver afectadas tamén no propio patio de butacas do Auditorio do Concello de Vigo no que foi, sen dúbida unha emocionante función de Reconversión nunha das zonas máis afectadas pola mesma.
O público en pé que ovacionaba o final da peza co seu aplauso era o mesmo que estivo toda a función acompañando a música con palmas e cantando as cancións que nos presentou a equipa de Ibuprofeno.
Porque, se o tema é realmente unha traxedia (familiar, social e política), que mellor que contrastalo cun ambiente de verbena e música de charanga?
Así foi a entrada do elenco/orquestra de Reconversión, que acompañou igualmente varios momentos da peza con esta música feita na súa maior parte con instrumentos de metal (como non!).
E é que a charanga, co seu aire de irreverencia e ánimo irónico, é o mellor acompañamento para unha chapuza como a que se fixo coa industria naval galega (no norte saben tamén do que estamos a falar).
A peza, dirixida tamén polo propio Cortegoso (a man con Carlos Álvarez-Ossorio) vai esfarelando escenas do pasado da familia e do estaleiro de forma que nós, como público, podemos ir refacendo a historia e entendendo o alcance da traxedia, especialmente a través do fío condutor da procura da identidade dunha Rosa que, cando a atopamos, entendemos a súa enorme importancia.
Un exercicio de memoria que se traslada de forma esixente cara ao elenco, xa que non só interpretarán varios papeis durante a peza, imitación do Un, Dos, Tres e a súa inesquecíbel Mayra Gómez-Kemp incluído, ou tamén se encargarán de ir “reconvertendo” o espazo escénico até chegar ás ruínas actuais de Ascón, senón que ademais cantan, bailan e tocan instrumentos musicais.
Ademais de Cortegoso facendo de si mesmo, do cada vez máis estupendo Fran Lareu (que recolle o papel do pai con actitude firme e agarimosa), ou da nomeada Celia González (que incorpora unha nai que todos podemos recoñecer), cada intérprete ten un papel que destaca sobre os demais: Artur Abad como unha das cabezas das mobilizacións, Cristina Collazo como unha avoa con aires á Madonna pasoliniana, Nani Matos como un dos xefes do estaleiro, César Goldi como mestre de cerimonias e compañeiro/veciño dos Cortegoso e, sen dúbida ningunha, Davide González como Rodolfo Langostino e, especialmente, como un Xil Ríos que case leva el só toda a función.
Un elenco que, como aqueles compañeiros do metal, compoñen unha equipa sincronizada e pendente des demais, de forma que entendemos que, sen equipa, o mundo é menos humano.
A pesar da traxedia, ou precisamente por ser conscientes dela, Reconversión remata con música e aplausos, cun elenco/orquestra despedindo ao público a pé de porta e a ritmo de charanga, mais sen poder borrar a sensación de asistir a un fracaso que acaso non foi máis que confiar no capitalismo.
Como ben di a avoa durante a peza, non hai como ter a túa leiriña, que coas patacas que sementes, haxa ou non haxa traballo, non has de pasar fame.
- Non hai camiño de volta cara ás marxes - 28/06/2025
- Reconversión - 18/06/2025
- Carmina Burana - 25/05/2025
