Quixemos falar con Caxoto a propósito do seu espectáculo Planeta LGTB, centrado na diversidade afectivo-sexual e de xénero, e co que se pretende achegar a naturalidade desta diversidade a grandes e cativxs a través da narrativa oral, espazo onde ata o de agora non se ten explorado moito este universo.
Un tanto desta maxia é o recendo que deixa a peza da Agrupación Sr. Serrano, The Mountain, que vén de presentarse na 37ª Mostra de Teatro Internacional de Ribadavia (MIT). Subir á montaña como a mítica expedición de Norton, Mallory e Irvine que tentou acadar o cumio da Terra no 1924, o Monte Everest, e na que faleceron os dous últimos cando fixeron a súa derradeira tentativa por coroar a cima.
O maxistral da montaxe de Lawers é que vai introducindo estas escenas aos poucos e, case sen decatarte, atópaste xa amoladx por unha chea de tusidos que violentan os teus oídos (e máis nos tempos COVID). Case sen decatarte, asistes en directo á prostitución dunha rapaza, que de súpeto se converte en tódalas rapazas. Case sen decatarte, Desdémona está xa morta entre as túas mans, e aínda queres máis. Entón a peza sobe a marcha e entramos na orxía. Disque unha orxía é unha reunión de persoas que cometen excesos e iso é precisamente o que estamos a ver. Tamén, que é unha das festas dedicadas a Dionisos (en Grecia) ou a Baco (en Roma). Este vínculo meta-teatral cingue a saturación de estímulos co rito. A orxía é de sangue porque este é o material máis prezado polxs deusxs, o último que o ser humano pode ofrecer. Mais a orxía é tamén de teatro e o artificio do rito aparece exposto sen pudor, unha e outra vez, como parte da ofrenda.
A peza sobrevoa pois a historia da comunidade Galiza-Norte de Portugal, dende o intre no que se estableceu o Miño como fronteira ata as tentativas frustradas de establecer un eixo atlántico vertebrado, lonxe dos intereses espanhois. Se, por unha banda, se fai fincapé na separación, nos elementos de diferenza (“a economía, estúpido”, afirmará un dos personaxes), tamén aparecen os que nos unen, como esas xentes que miran para os veciños da outra beira, como se dun espello se tratase. E inda por riba, están os peixes, peixes que falan e cantan e nadan sen saber de fronteiras, espantados polos pescadores dun e doutro lado por igual. A metáfora está servida.
Atendendo ao seu ambiente marítimo, a peza navega entre as augas da historia como navega entre os dous países que colaboran na súa produción, xa que para esta ocasión o Teatro Art’Imagem contou coa participación da compañía galega Incendiaria, establecendo así unha nova comunicación entre Portugal e Galiza. A directora e dramaturga Vanesa Sotelo escribe e dirixe unha peza que comunica moitos outros aspectos alén de países. Nas Espécies Lázaro viaxan idiomas, espazos temporais, formas de facer teatro. É por iso que, para min esta peza podería ben ser definida como un “teatro líquido” precisamente pola fluidez coa que se transmiten tódolos diferentes aspectos que compoñen a súa partitura.
Os nosos sentidos son permanentemente excitados durante o espectáculo por unha enorme variedade de estímulos: o impacto sonoro e lumínico, o xogo coas sombras, as texturas dos materiais e a saturación visual dun espazo que fica coma unha instalación artística (tanto así que xs mesmxs xestorxs da Sala Ártika propuxeron unha viaxe física polo espazo ao público, unha vez rematada a peza). Dentro desta variedade de estímulos, o corpo do bailarín, que se move máis que baila, nunha sucesión e repetición de xestos que falan da desestruturación que procura o artista (e da súa influencia polo dramaturgo e profesor Roberto Fratini), imprimindo no seu corpo as mesmas preguntas que fixeron comezar esta viaxe: Que é a conciencia? Que é a materia? Que é a carne e cal é a súa complexidade? Como se articula na mesma a memoria?
AveLina Pérez e Daniel Casquero forman unha parella que xoga tanto a tensión da atracción como a da repulsión. Son, na escena, dous universos que non chegan a tocarse, pero que sempre presentan unha liña de conexión. Malia que presenten dous espazos separados, poden estar a contar o mesmo. Ou poden contar cousas diferentes, estando sentados nun mesmo sofá, que aínda así, os presenta como separados por mil quilómetros.
Provisional Danza é xa unha compañía coñecida na nosa comunidade. Dirixida pola bailarina e coreógrafa madrileña Carmen Werner, as súas producións veñen aparecendo de xeito recorrente nas salas Ártika e Ensalle de Vigo, onde puidemos ver pezas como El abrazo, Quién eres, Una vez más ou De parte de ella. O selo persoal de Werner como coreógrafa marca unha liña que comunica as diferentes pezas mencionadas. Neste caso, nos Solos propostos por Provisional podemos respirar un aire semellante, mais non tan específico como nas pezas creadas por ela. Respiramos, si, un aire semellante a soidade urbana, envolta en cemento gris, mais matizada polas diferentes miradas dxs tres bailarín/xs que aparecen en escena, xa que cada un/hx delxs é x coreógrafx da súa propia peza.
Con Circanelo Muíño achéganos ao gran clown, que fai da súa torpeza a súa tarxeta de presentación, e do seu ánimo por “facelo todo ben” a súa traxicomedia. Así, achéganos unha sucesión de números “clásicos” (as caídas, o engancharse en lugares imprevistos, a maleta que non se move, o xogo dos contrastes e do ridículo, o chapeu que ten vida propia…) pero que non pasan de moda, e axeitadamente pasados polo estilo persoal de Fredi, que ten moito do clown triste do circo, mais bebe tamén da sofisticación cinematográfica dos personaxes creados por Charles Chaplin ou Buster Keaton.
Con A lingua das bolboretas, Sarabela continúa unha liña de propostas baseada na adaptación ao teatro de textos narrativos, como poden ser o Ensaio sobre a cegueira de Saramago, a Viaxe a ningunha parte de Fernando Fernán Gómez, A esmorga de Blanco Amor ou O lapis do carpinteiro, do mesmo Manuel Rivas, autor tamén d’A lingua das bolboretas. É esta unha liña que converxe, porén, con outras propostas teatrais máis clásicas (Shakespeare, Cunqueiro, Lorca, Calderón) e anovadoras (Lagarce, Mrózek, Nöstlinger, Arístides Vargas), sen esquecer o teatro infantil.
É a través do movemento como se narra a relación que a terra ten connosco e nós coa nosa terra. A terra que se concreta na leira, ese anaco maior ou menor que herdamos dos nosos antepasados e que aparece fisicamente presentado no escenario, cun espazo cheo de terra vermella onde bailarán os intérpretes. Dende entón e ata agora, o traballo no campo ten cambiado moito, e xa non ten nada que ver co que fixeron os nosos devanceiros para sacarlle froito ao chan, co que hoxe é o traballo da labranza.
Pink Unicorns é un espectáculo inesquecíbel, impresionante e conmovedor, por moitos motivos. Se cadra, o máis importante de todos, por amosar a posibilidade de bailar cos pais que no mundo teñen sido.
Falamos con Diana Mera, creadora escénica e directora de Aporía Escénica, co gallo da volta aos escenarios da última montaxe da compañía: Soga e Cinsa, un tríptico renacentista para 11 bruxas.
Vivimos nunha sociedade que pretende esquecer. Poñendo en valor a eterna xuventude, a beleza baseada na aparencia, a enerxía física, o que se busca é esquecer o medo: medo a envellecer, a enfermar, a morrer. Vivimos nunha sociedade que procura esquecer unha parte fundamental da vida e que polo tanto non será capaz de vivir máis que a medias.
O punto medio é, segundo a filosofía oriental, o punto xusto, a exacta medida entre dous extremos que provocan tensión, tirando en direccións opostas. Tan desastroso pode ser para o individuo habitar nun deses extremos, coma no outro. Porque nos extremos está o exceso.
Unha peza para desfrutar, tanto pola diversión que procura, como polo talento acróbata e mimético do elenco, así como pola proposta coreográfica da dirección de Javier Uriarte, na que se nota a súa experiencia como artista de circo. Mais non caian na idea de que se trata dunha peza para tódolos públicos, xa que a lubricidade da mesma Celestina orixinal tamén está presente nesta versión.
Non é nada doado achegarse a este texto e propoñer unha versión que fuxa dos clixés e dos prexuízos. A mostra que nos presenta Territorio Violeta, a través dos ollos de Cecilia Geijo (unha das creadoras de La Pitbull Teatro), é un exemplo: dende o primeiro momento ofrécensenos uns personaxes nos que sabemos (ou adiviñamos e logo certificamos) que o bo é bo e o malo, malo. Para min, esta é a maior eiva da proposta, xa que malia que se nos ofrezan os traumas dun home que non acepta o seu papel de agresor, ou a falta de coidado dunha muller, por despiste ou exceso de confianza (nela mesma, no sistema que debería tela protexido, no mesmo agresor que logo tentará violala), a peza non ofrece dobreces, non hai claroscuros nos que adiviñar as contradicións dos personaxes, nos que atopar unha dimensión humana de dúbida, pracer ou sadismo.
Elisa e Marcela é xa historia do teatro galego, e de certo debería selo tamén do teatro nacional. É unha peza que hai que ver polo menos unha vez na túa vida, porque non importa a historia, non importa o interese que un poida ter no mito de Elisa e Marcela, senón como se nos conta esa historia. Iván Fernández está seguro de que se hoxe as mesmas Elisa e Marcela puideran ver o que A Panadaría fixo coa súa aventura vital, estarían máis que orgullosas e darían cada palabra por ben falada.
Será a relación mestre/alumno a que esta versión de Redrum ofreza como máis nitidamente inquietante, xa que o interese do mesmo pola familia, e máis en concreto pola nai (co seu “inconfundible aroma a muller de clase media”), queda confuso, sen decantarse por unha opción clara, ficando así este personaxe un tanto desleixado.
Salvador, o espectáculo de Borja Fernández arredor do seu avó Benito, é un monumento á memoria. Así o define Iván Fernández nesta análise dunha das montaxes máis interesantes da escena galega dos últimos anos.
El nacimiento de la bailarina vieja é, precisamente, un traballo que nace dun proxecto de investigación, chamado La edad de la carne, e no que a bailarina e coreógrafa Elena Córdoba observa o proceso de envellecemento do corpo e como este afecta á creación artística, especialmente ás artes do corpo. Apoiada neste enorme dispositivo científico-creativo, a bailarina invítanos a somerxernos no universo da “bailarina vella”, metáfora da figura grácil e artística, convertida agora nunha masa informe que non deixa de medrar e sobre a que, tamén, medra a mesma vida: plantas, flores.
O único ser vivo capaz de reflexionar sobre a súa propia traxedia, a de ser, é o ser humano. Capaz de premer o botón que fai estourar a bomba e chorar logo polos seus resultados. O único ser vivo capaz de matar ax conxénere e cantar a súa soidade. O único capaz de crear e destruir ao mesmo tempo e mesmo, facer do proceso unha obra de arte. Arredor disto orbita a nova proposta escénica de Julio Fer e Anómico Teatro: Anxos abandonados en mosaicos despois do combate.
Acórdaste, da última vez que deches/recibiches un abrazo? O último espectáculo de Provisional Danza, motor creativo da bailarina Carmen Werner, reflexiona sobre o amor e o cariño a través dos corpos de Leyson Ponce e da propia Werner na escena.
Lacura, de Bibiana Monje, é un espectáculo onde non hai concesións. A actriz íspese con naturalidade e mostra os secretos que lle apetece. Non hai piedade, tampouco, para con ela mesma. Mais esta falta de piedade está adozada coa mirada da que sabe do que fala. Da que sabe dos seus demos e é quen de conversar con eles de fronte.
Unha peza ambiciosa, como se botan de menos no noso panorama e nestes tempos de restricións, cun elenco de nada menos que 11 actrices de idades e especialidades diversas, e que amosan unha comunidade especial, unha complicidade reflectida en moitos intres laterais, case tanxenciais, a través de acenos e xestos, agarimos, palabras e enfrontamentos.
Por 20 euros ao ano recibirás con artigos, reportaxes, textos teatrais...
Por só 20 euros ao ano recibirás dúas revistas coa edición de textos dramáticos