A neurose como forma de relación
«The game is on again
A lover or a friend
A big thing or a small
The winner takes it all»
ABBA, The winner takes it all
A escena está espida. Un pé de micro e un par de cadeiras, enfrontadas. Se a imaxe convida ao pequeno formato, o espido será en tecnicolor. Un espido emocional, por suposto.
Los abrazos huecos é un exorcismo onde o actor nacido en Madrid e criado en Bos Aires, Dennis Smith, ispe o trauma dunha relación amorosa que, malia ter rematado xa, o persegue como unha pantasma. Se cadra, por iso a presenza do seu antagonista, o actor arxentino Nacho de Santis, semella a dunha pantasma, máis preto da lembranza que da realidade do presente. É algo que lle acae á proposta, pois estamos revolvendo nos cascallos do pasado, na auto-lembranza, e polo tanto x “outrx” non ten unha presenza real, senón imaxinada por nós e, polo tanto, falará dende a nosa perspectiva, a nosa subxectiva perspectiva.
Los abrazos huecos estreouse en Bos Aires no 2019 e chega a España neste 2021 marcado pola pandemia, nunha sala Ártika de Vigo aberta xa ás novas medidas de aforo. A “distancia de seguridade” non é máis ca unha metáfora da distancia que nos separa un/hxs dxs outrxs, facendo imposible a verdadeira, íntima comunicación.
Esta é a teima que presenta Smith, enganchado a unha relación morta dende o comezo, demandante dunha atención que nunca vai chegar dende o outro (en masculino, xa que a relación é entre dous homes). Unha e outra vez repite a súa necesidade de comunicación, de saber que lle pasa ao seu mozo, de que lle fale, pensando que acaso así a súa relación volverá a coller azos. Atención, spoiler: non.
A relación é imposible porque ningún dos dous sabe amar. O un (Ignacio), porque non é capaz de abrirse ao sentimento e fica tremendo de medo na súa cova. O outro (Dennis) porque sempre mira cara a fóra agardando por alguén que o complete, que o faga feliz. É así como se perden no que pensan que é unha relación pero na que ningún dos dous está presente de verdade.
A escenificación deste inferno é sinxela: dúas cadeiras postas a unha en fronte da outra, onde a parella rememora diferentes escenas de bar/restaurante/cafetería/asado, pasando polos momentos máis significativos da relación. O que pode semellar unha solución de insoportable fastío resulta unha aposta acaída á peza: o feito de velos pasar unha e outra vez polo mesmo lugar, de repetir unha e outra vez unha charla sentados nas cadeiras fai que x espectador/x toque coa frustración, que é precisamente o que o protagonista quere amosar como resumo dunha relación que rematou de puro esgotamento.
Como ruptura desta sucesión de escenas, unha serie de números musicais onde especialmente Dennis (pero tamén Nacho) amosan o seu talento como cantantes. Cancións compostas polo propio Smith, romanticonas e cun punto a musical Disney (mesmo no estilo de canto, moi tipo Broadway), agás o número climático do karaoke, que corresponde a ABBA, e que aportan un contrapunto cómico ao drama que estamos a presenciar.
De fondo, a dificultade de entender a relación amorosa como un lugar onde compartirse, e non completarse. Se chegamos á parella agardando que x “outrx” nos complete, quere dicir que nos temos por seres incompletos e así é imposible mirar á persoa que temos diante de verdade, xa que só queremos ver á nosa “media laranxa”. Un ser imaxinado, ficticio, que proxectamos nx outrx, pero que non se corresponde coa persoa real. E non ver ax “outrx” sempre remata en ruptura.
A neurose do personaxe de Dennis é unha arela de completeza, é pensarse a si mesmo como menos que os demais, como necesitado, e polo tanto a súa demanda será sempre infantil, de perrencha. Así aparece caracterizado o personaxe, tanto no vestiario como na actitude: camiseta e pantalóns curtos, nun eterno verán adolescente. Por iso verbaliza unha e outra vez a súa necesidade de poñerse a si mesmo de primeiro, de coidarse e atenderse. Na butaca, eu pregúntome se será quen de facelo algunha vez.
A neurose do personaxe de Ignacio é o medo a sentir, unha incapacidade paralizante para a vida, que nos fai quedarnos sempre quietxs no sitio que cremos seguro. Por iso fica fascinado pola emotividade desbordante e verborreica de Dennis, porque é algo que desexa para si, mais cre imposible de acadar. Por iso, cando por primeira vez conecta realmente coa súa emoción, é quen de dar o paso que remate coa relación. Claro que aí segue, atendendo as chamadas do seu ex por moito que pase o tempo.
A neurose é o vínculo que une a estes dous homes nunha relación de 11 anos, algo que non é nada estraño, pois a neurose é a forma que ten o ser humano de adaptarse a un mundo esencialmente enfermo. Así son a maioría de relacións de parella do noso tempo, non nos levemos a engano. A neurose é o que entendemos por “normalidade”. Nesta peza unha neurose engancha coa outra neurose, o un alimentándose de frustración e o outro de falsa emoción.
E así ata a fin.
