A gala dos XXIII Premios Mestre Mateo do audiovisual galego, que se celebrou en Lalín (Pontevedra) o 15 de marzo de 2025, sorprendeunos non só pola vizosidade dese ámbito, senón tamén porque colocou no centro da gala a explosión cinética, sensual e máxica da danza contemporánea galega.
O lema “o audiovisual en movemento”, en caligrafía sinuosa e dinámica, cobrou todo o sentido coa fascinante creatividade e poderío despregados nos números de danza, que incluíron á presentadora da gala, a actriz Teté Delgado, ao actor Xoán Fórneas e, no final, a todo o público.
A danza e as artes do movemento son para desfrutar no directo, nesa vibración que produce a verdade dos corpos, desafiando os seus usos e maneiras, para mudar o ordinario polo extraordinario. Aínda así, ver eses números de danza na pantalla, e no contexto dunha gala de entrega de premios, pode resultar moi atractivo. Para comprobalo basta con asomarse á xanela de agalega.gal onde podemos ver a gravación*.
Como escribo sobre as artes escénicas e non sobre o audiovisual, e como tampouco pretendo facer unha crónica da gala, o meu obxectivo aquí é poñer en valor a calidade e o sentido aberto e vitalista que a danza contemporánea galega lle achegou a esta celebración do noso audiovisual. Paréceme que foi algo inédito que paga a pena salientar.
O pracer debémosllo á dirección escénica e artística de Marta Alonso Tejada, ao guión de Carlota Mosquera e Manolo Cortés, aos visuais e á dirección de arte de Laura Iturralde con Peque Varela, e á danza da Cía. Marta Alonso Tejada, Esther Latorre (Colectivo Glovo), Xián Martínez (iXa Danza), Suevia Rojo, María de Vicente, Estefanía Gómez e Pablo Sánchez, con vestiario de Uxía Vaello e coa presentación de Teté Delgado.
Espertar o corpo e poñernos en acción, o corpo do audiovisual, o da xente que vai traballar, é un dos motivos que alimentaron a dramaturxia para esta ocasión, tal cal me conta Marta Alonso Tejada. Tamén a presenza de elementos astrolóxicos, o imaxinario dos astros que nos lembran que formamos parte dun sistema máis grande e que non somos o centro do universo nin os donos de todo. Iso compleméntase coa idea do “aquelarre”, dunha “rave”, unha festa para despoxarse e encontrarse coa natureza, coa outredade e cunha mesma. En conexión con todo isto, Baiuca desprega unha música na que o contemporáneo, a electrónica e as sonoridades e melodías tradicionais cobran un aquel moi activador.
Comezan coa linguaxe de Colectivo Glovo, nunha poética moi ritualística e cun movemento moi de terra, tal como puidemos apreciar na súa peza Tabú. Música en directo de Baiuca, co tema titulado Ribeirana, contribuíndo a esa ancoraxe naquilo máis inefable da nosa cultura de raíz. O vestiario de Uxía Vaello dálle resalte ao movemento, que adquire un halo cósmico, en composicións grupais enfeitizadoras de trazo fantasioso.
Nas seguintes presentacións conectaron a idea do audiovisual co corpo e co movemento. “Para nós o audiovisual tamén é danza e a danza é todo”, afirma Marta Alonso Tejada.
Noutro número colócase a importancia do amor para crear. A esa forza tan motivadora déronlle xeito a través da escena de Patrick Swayze en Dirty Dancing, recuperada de Bailar agora de Marta Alonso, co actor Xoán Fórneas e todo o elenco de baile, nunha escena divertida.
Cara ao final, Xián Martínez (iXa Danza) fixo a coreografía, co tema titulado Sísamo de Baiuca, para rematar a festa, nun momento dedicado á pulsión de transcender, de soñar, de flotar. A coralidade multiplícase nos visuais até o infinito e máis alá. O vestiario prateado dálles un aire sideral e a coreografía, con secuencias de Nik.Eu.2.0 de iXa Danza, converte ás bailarinas e aos bailaríns en elos dun mecanismo no que a xeometría humana se eleva por riba das continxencias cotiás.
E o peche da gala abriu co convite para que todo o público que estaba alí tamén bailase co tema de Baiuca titulado Barullo.
E así ficamos a pensar nesa capacidade que ten a danza contemporánea galega para transformar e mover.
Teño que confesar que a min as galas de premios sempre me pareceron un aburrimento, a excepción da dos Manu Lago do circo galego, que comezou a celebrarse o ano pasado. Creo que a clave para saír da ampulosidade cerimonial e do sopor xerado pola acumulación de discursos pode estar en colocar os corpos no centro, na súa potencialidade núa de historias, desde a verdade primixenia e poética que poden despregar. Igual que no fútbol, a danza, o circo e o mellor teatro emociónannos canto máis se implica o corpo. Non é de estrañar que nestes Mestre Mateo o “subidón” viñese non só dos galardóns. Velaí a danza!
* Localización en minutos dos números de danza na gravación da gala:
Min. 00.00.00. Apertura de la gala: Momento de danza con música en directo de Baiuca: Ribeirana. Interpreta o elenco de baile. Coreografía de Esther Latorre de Colectivo Glovo
Min. 00.28.00. Presentación 2. Teté Delgado sobre o Audiovisual como unha danza. Interpreta o elenco de baile.
Min. 01:08:00. Presentación 4. Teté Delgado, recreación da escena de Bailar agora de Dirty Dancing con Xoan Fórneas e co elenco de danza.
Min 02:07:53. Momento de danza con música en directo de Baiuca: Sísamo. Interpreta o elenco de Baile. Coreografía de Xián Martínez de iXa Danza.
Min 02:44:06. Momento de danza con música en directo de Baiuca: Barullo. Interpreta o elenco de baile. Convite ao público e á equipa para bailar. Interpreta o elenco de baile e todas as persoas que se suman.
