Mirada compasiva
| Manuel Xestoso |
| Foto: Pascal Victor |
Hai un tipo de heroe que combina o estigma da brecha social co malditismo do nihilista. Un heroe moi celebrado polos franceses que contribuíron a transformar en mito algúns deses personaxes extraídos dos subterráneos da sociedade e que transitan pola estreita fronteira que separa a poesía da delincuencia: o Querelle de Fassbinder ou o Roberto Zucco de Koltés pertencen a esa estirpe. Pero xa antes Ferenc Molnár escribira este Liliom, que combina o lirismo e a ferocidade para refutar a orde máis sagrada da burguesía, a do traballo e o diñeiro.
Existe tamén unha tradición francesa que retrata a pé de obra ese mundo marxinal dotándoo dunhas cores pastel que o idealiza e o dignifica ao mesmo tempo. Un mundo onde resoan as melodías das festas populares pintadas por Renoir ou os circos imposibles do Picasso da etapa rosa.
O Liliom de Jean Bellorini cabalga entre ambas tradicións buscando un punto de encontro. O director refúxiase nun espazo de soño –unha feira, coa súa noria e a súa pista de autos de choque, flanqueada polas autocaravanas dos feirantes– que redunda no onírico e que, non obstante, permite observar as dúas caras da diversión: a que ve o público e a que permanece oculta, o pasatempo amable e a cotidianeidade miserable dos que ofertan o entretemento.
Por esa banda é por onde a montaxe se achega mellor ao seu obxectivo: mostrar non tanto o conflito social como o material humano onde se produce. A incapacidade para comunicar emocións que provoca a violencia aflora dende ese escenario engaiolante que ilumina e esmaga aos personaxes. Reducidos a un modo de expresión elemental e instintivo precisan do ruído das atraccións para non enfrontarse cuns sentimentos que non saben como xestionar. O drama duns seres de existencia impedida pola circunstancia permanece no fondo dun relato no que se alían o romántico e o cómico para disimular a inxenuidade.
Bellorini carga máis nas tintas pastel que nas sombras do submundo. A súa posta en escena inclínase máis ao melodramático que á denuncia e iso reduce un chisco a eficacia do seu discurso. E, malia todo, a función non perde interese en ningún momento, apoiada en incursións no burlesque, no cabaré ou no slapstick e nun tratamento coral dos personaxes secundarios que reitera a mirada compasiva con que se contempla a trama.
A historia transfórmase así nunha estraña fábula sentimental contada dende a distancia brechtiana: unha especie de traxedia popular que invita ao público a escarvar nas motivacións dos seus desclasados heroes, edulcorando a ferida pero proxectándoa nunha dimensión soñadora que a dota dun singular atractivo e que confirma o interese xerado arredor deste director.
Liliom ou la vie et la mort d’un vaurien de Ferenc Molnár
Dirección: Jean Bellorini
Elenco: Julien Bouanich, Amandine Calsat, Delphine Cottu, Jacques Hadjaje, Clara Mayer, Julien Cigana, Teddy Melis, Marc Plas, Lidwine de Royer Dupré, Hugo Sablic, Sébastien Trouvé, Damien Vigouroux.
Escenografía e iluminación: Jean Bellorini.
Música: Jean Bellorini, Lidwine de Royer Dupré, Hugo Sablic, Sébastien Trouvé
Vestiario: Laurianne Scimemi
Maqullaxe: Laurence Aué
Festival de Almada. Teatro Municipal Joaquim Bente. 10 de xullo de 2018.
