Vivir a música
| Ana Abad de Larriva |
| Foto: David Rodas |
“Pensa na música como un río que flúe”. Ese seica foi un dos consellos que Friedrich Wieck lle deu á súa filla Clara, antes de que se convertese nunha pianista e compositora brillante e nunha figura imprescindible da música do século XIX. E os ríos cando flúen poden pasar por zonas de calma e, de súpeto, sentir como as súas augas se axitan antes de precipitarse por unha fervenza, como os sentimentos dos e das artistas do Romanticismo.
Schumann amateur, terceira entrega da serie Amateur, é unha peza postespectacular, unha sorte de concerto performativo que se afasta do canónico. Nela un home, de costas ao público, toca o piano sen practicamente pausa, enfiando canción tras canción, mentres nunha pantalla se proxecta un texto, que decorre, flúe, tamén sen case deterse. A través desta narración descóbrese a atracción dese “tipo que toca o piano”, Rubén Ramos Nogueira, pola figura de Clara Schumann, e vanse desenvolvendo detalles da biografía da pianista e compositora, en que se suceden alusións a toda unha serie de personaxes que, dalgún xeito ou doutro, tiveron influencia na súa vida (o seu pai, Paganini, Liszt, Brahms…) e, en especial, á súa relación co seu marido, o compositor Robert Schumann. Iso combínase con diferentes referencias á propia relación de Rubén Ramos Nogueira coa música romántica e co romanticismo en si mesmo. A pesar de que hai un certo abuso do recurso do texto proxectado; polo xeito en que está redactado e pola simplicidade de elementos escénicos, faise ameno seguir a lectura ao tempo que se escoita a música en directo.
Schumann amateur é unha proposta moi interesante que non só se achega a unha figura fascinante e non tan coñecida como debería, a de Clara Schumann, senón que tamén fala sobre o amor, a paixón, a loucura: a vida. E faino mediante a música, con ese pianista amador, como el mesmo se define, que desenvolve o seu concerto interpretando composicións e adaptacións das diferentes figuras que van aparecendo na narración; e tamén a través da aparición en escena desa muller (Núria Lloansi) que baila freneticamente, dun xeito obsesivo, abafado; mentres o son da súa respiración axitada compite contra o son do piano, e que nos fala sobre a intimidade, sobre o respecto ao mundo íntimo dos outros e das outras, sobre os xuízos de valor.
A peza tamén se achega ao liberador que pode ser sentirse ou ser considerado amador en algo e seguir facéndoo dende aí, e leva a que unha se pregunte onde están as fronteiras entre o amador e o profesional, como rachar coas elites, cos límites establecidos… Nesa liña, é moi interesante tamén como se refire á muller na creación e práctica artística aínda que sorprende que, nunha peza con tantos valores positivos cara ao recoñecemento do rol da muller (na vida) e na arte e que critica os xuízos de valor sobre os outros e as outras, nalgúns momentos da narración que se desenvolve no texto proxectado se agochen un par de lecturas e xuízos de valor sobre certos aspectos da vida de Clara Schumann que contrastan co anterior.
Este concerto performativo é unha acción política, como se nos lembra recorrentemente nas proxeccións: “Esto es arte político”, e, máis alá das palabras, o verdadeiro centro de Schumann amateur é a música e o amor pola música, e esa visión que tiña Clara Schumann (a quen se lle chamou sacerdotisa da música) da pianista que desaparece en escena para que, a través dela, a música brille con toda a súa forza, algo que tamén se ve nesta peza, que achega momentos moi fermosos.
Schumann amateur, de Rubén Ramos Nogueira
En escena: Núria Lloansi, Rubén Ramos Nogueira, Macarena Montesinos e Elena Vázquez.
Música en directo: Clara Schumann, Robert Schumann e Johannes Brahms.
Dirección: R.R. Nogueira.
Texto: R.R. Nogueira.
Deseño iluminación e dirección técnica: Antoine Forgueron.
Tradución: Núria Rodríguez.
Fotografía: Dorotthee Elfring.
Gráfica dossier: Quim Deu.
Produción e distribución: Olga Álvarez.
Producido por: Antic Teatre.
Coprodución: Festival TNT e o Konvent de Berga.
Colaboración: L’Estruch, Casa Orlandi, La Poderosa e Nyamnyam.
Co apoio do Departament de Cultura de la Generalitat de Catalunya.
Festival Isto Ferve. Teatro Ensalle. Vigo. Domingo 23 de febreiro de 2020.
