Vai frío na Cidade da Cultura. É a penúltima tardiña de febreiro despois duns días de relativa calor, e o solpor ameaza con rebaixar aínda máis a temperatura.
Camiño cara ao Museo Centro Gaiás, para chegar ao punto de encontro da obra que vou ver: Medea-Mamá-Monstro. Crúzome con pouca xente, pero cando chego a ter o espazo REGA 1 ávista, vexo que xa hai unha boa cantidade de persoas agardando fóra del. Entro. Escanéanme a entrada e danme un pequeno aparello na man. Asemella un iPod dos antigos, pero dinme que é unha radio, e que nos darán instrucións máis adiante de como usala.
Saio. Póñome a conectar a radio ao auricular que tamén me entregaron, e colócoo sobre a orella esquerda. Uns minutos máis tarde, chega o aviso de que a obra vai comezar, e polo tanto temos que acender a radio. De momento, só hai silencio, interrompido de vez en cando polo son do vento, que comeza a soprar con máis fervor mentres seguimos unha persoa técnica cara ao noso seguinte punto de encontro: o anfiteatro.
Pasamos por unha serie de ramplas que pasan por varias árbores e arbustos de camiño ao xardín do anfiteatro. Axiña se nota a presenza de dúas figuras no medio do espazo teatral, vestidas de negro e mirándonos silenciosamente. Co público en fila no lado oposto da zona de chanzos, as actrices comezan a falar.
Coméntannos polo auricular sobre o acto que imos presenciar, dando un pouco de exposición sobre a figura de Medea, personaxe principal da obra de Eurípides. Postulan que durante esta obra Medea se ve nunha encrucillada vital. Destacan que nós tamén seremos partícipes (até o punto que queiramos) nesta función e piden que pensemos na nosa propia encrucillada actual.
«Que te levou a estar aquí, agora?», preguntan. Piden que busquemos unha palabra que resuma toda a nosa experiencia previa que poida explicar a nosa presencia aquí, mentres imos buscar pólas das árbores estranxeiras ao noso redor, aludindo á condición de Medea durante os sucesos centrais da súa historia: unha estranxeira implantada nun lugar, para ela, descoñecida. Axiña atopo unha galla e sigo unha das actrices, mentres escoito pola radio unha narración con música de fondo.
Chegamos a unha gran porta de reixa que dá ao túnel de servizo da Cidade da Cultura. Dentro, as actrices colócanse flanqueando unha mesa con varios obxectos enriba dela. Cóntannos que temos que rexistrar a área en busca de probas do crime de Medea, indicando os obxectos da mesa como exemplares. Para lograrmos este obxectivo, recibimos bolsas de plástico con artigos útiles para a nosa pescuda: unha luva médica, un lapis, uns papeis e unha lanterna. Descubro de inmediato a practicalidade deste último, xirando cara ao interior escuro do túnel.
Vou lento mentres dirixo a luz da miña lanterna cara á parede, pensando que igual unha das probas está agochada nunha greta do formigón. Na radio, soa un podcast, entrevistas con varias figuras femininas do mundo de Medea facendo comentarios sobre os feitos, como se fose unha serie documental. Opinan sobre se as accións de Medea constitúen un crime, e especulan sobre os seus motivos. Chego ao final do túnel, sentíndome un fracaso de detective (non atopei proba ningunha). Será porque non houbo crime? Non, alguén si atopou as probas, parece ser.
Na zona de carga/descarga do túnel hai un pequeno escenario elevado iluminado cunha luz morada, onde as actrices representan unha breve escena, antes de convidarnos a pasar á seguinte sala. Aquí, unha das mulleres ponse un bigote, converténdose en Xasón, o home de Medea, e le frases ditas por el. Este personaxe tamén está fisicamente presente na forma do torso dun manequín, situado detrás do vidro dunha fiestra, na cal aparece escrita a frase «Velaquí Xasón, un home que se sostén así mesmo».
Axiña nos convidan a pasar á seguinte sala, pasando primeiro en ringleira fronte a unha das actrices, que queda na porta. «Man ou boca?», pregúntame cando chega a miña quenda, tras pisar plumas negras que adornan o chan, pares ás da prenda que ela leva. «Man», respondo, e recibo unha pequena lambetada con forma de ovo. Gárdoa, por se acaso, e continúo no percorrido, adentrándome aínda máis nas entrañas do edificio.
Xunto cunha metade do público, entro nunha gaiola que ocupa a metade da sala, e séntome nunha das cadeas nela, mirando cara a unha pequena área escénica ao fondo, onde hai unha mesa con aspecto de altar, unha figura tapada cunha tea e un micrófono. Cando todo o mundo está sentado, as actrices convídannos a erguernos, deixar a nosa póla como ofrenda no altar e pronunciar no micrófono a nosa palabra da primeira etapa da nosa ruta. Tras uns momentos de reticencia, varias persoas do público deciden participar. Eu tamén me sumo.
Feito isto, pasamos á última fase da noite, e a porta da gaiola é pechada, prohibindo a entrada ou saída. Trátase dunha mestura de ritual e xuízo, na cal as tres persoas que atoparon probas no túnel elixen unha palabra para definir a protagonista desta historia: «Medea», «Mamá» ou «Monstro». Cada etiqueta ten unha descrición, que se le en voz alta, felicitando unha reacción física dun pequeno boneco robótico apoiado no altar, mentres as voces do público, gravadas no último paso do ritual, soan en bucle.
A escena acaba coa revelación da figura tapada. As actrices producen da nada luces esféricas que, coa baixada da luz xeral, iluminan os últimos segundos da peza, uns instantes de maxia e fantasía. En breve, estas tamén se apagan.
Aplaudimos, e moito. Abandono a gaiola e a sala. Subo por un ascensor de servizo até a planta principal da Biblioteca e Arquivo de Galicia. Abrígome e saio.
A fría escuridade da noite envólveme. Respiro fondo. Camiño.
A miña viaxe continúa.
