Aló polo mes de maio, a FETACyL acolleu na localidade leonesa de La Bañeza o primeiro festival PLATTA deste ano e no mes de xuño, Nigrán foi a sé do segundo encontro organizado pola FEGATEA. Viana do Castelo deu acubillo á última parada deste 5º Festival Transfronteirizo de Teatro Amador, que se desenvolveu entre os días 16 e 18 de setembro na Sala Experimental do Teatro Municipal Sá de Miranda, baixo a organización de Teatro do Noroeste-Centro Dramático de Viana-TEIA (Teatro en Iniciativa Associativa).
O teatro amador a escena
Curiosamente, os tres espectáculos aos que asistimos tiveron varios puntos en común. Os tres están escritos por membros de cada compañía e nos tres, os personaxes son un home e unha muller. Cada un deles vai dirixido a unha franxa de idade diferente, abarcando a un público adulto, aos adolescentes e ás crianzas, e como tema recorrente, o suicidio. Mentres os portugueses expresaron máis cara ao público e con monólogos, os galegos e castelán-leoneses utilizaron o diálogo desde unha construción naturalista.
A Companhia de Teatro de Santo Tirso foi a encargada de abrir o festival con Baú dos malvados, espectáculo dirixido ás crianzas. Baixo a dirección de Sara Salgueiro e dramaturxia de Sérgio Macedo, eles mesmos son os que interpretan esta fábula interactuando con cinco personaxes representados por obxectos. Cigarra, dragón, bruxa, lobo e serpe, son personaxes que pertencen ao baúl dos malos porque esa maldade lles está atribuída polo imaxinario popular. Catalogados como malos, abren o seu interior, e van entrelazando as súas historias persoais para facernos reflexionar sobre a diversidade e a diferenza e tamén de como nos relacionamos cos demais.
Métrica Pura Teatro. 5 segundos y 120 kilos. Teatro para adultos. A compañía salmantina ofreceunos un espectáculo dirixido por María Teresa Alfonso González con dramaturxia e interpretación de Pablo Málaga González e Isabel Ortiz de Zárate. Escrita durante o período da pandemia, a acción transcorre nos momentos de confinamento, co tema do suicidio como xustificante para que Rebeca e Antonio, dous veciños que viven no mesmo edificio, se coñezan. Desde o principio intúese algo que se esconde e que nos deixará intrigados ata o final. Un excelente traballo actoral na xestión dos sentimentos e das emocións compartidas.
Teatro do Ar. Lonxe dos teus abrazos, obra para adolescentes que obtivo unha mención especial nos Premios Buero Vallejo de Teatro Joven en 2021. Escrita e dirixida por Pedro Rodríguez e interpretada por Sheila Figueroa e Carlos Denis. Unha parella de mozos namorada, graduados os dous, ela facendo un traballo precario nun supermercado e el no estranxeiro. Ela non soporta a situación e intenta suicidarse despois de un silencio por parte del. Unha relación tan contemporánea como é o amor a distancia preséntanos toda unha serie de atrancos e dificultades polas que pasan as mozas e mozos da actualidade con temas tan clásicos como poden ser a depresión e o suicidio.
Lecturas dramatizadas en portugués, castelán e galego
As lecturas dramatizadas desenvolvéronse na Sala Experimental do Teatro Municipal Sá de Miranda, un espazo alternativo e máis próximo ao público que a sala principal. O texto lido nos tres idiomas foi un fragmento de O Ogrocho, escrito por Suzanne Lebeau, unha das dramaturgas máis importantes dentro do teatro para infantes e publicado pola erregueté | Revista Galega de Teatro no número #61. Os grupos estaban compostos por unha persoa nativa que dirixía a catro actores/actrices que representaban a dous personaxes, nai e fillo, nun idioma que non era o seu. A modo experimental e na procura de fórmulas que estimulen a relación e a creatividade do grupo nun curto espazo de tempo, engadiuse, por primeira vez, unha dificultade á lectura: cada grupo tería que inventar dúas das tres probas que o Ogrocho tiña que superar. A reacción dos grupos foi positiva e nun día de ensaio prepararon as lecturas que nos ofreceron o domingo pola mañá.
O grupo castelán-leonés da Asociación Cultural Cimbalaria comezou esta experiencia baixo a dirección do galego Paco Pernas, de Petanaporta Teatro. Na súa proposta engadiron o cantar de cego e o cambio de personaxes.
No elenco portugués participaron catro actrices de Teatro Vitrine, de Fafe, que foron dirixidas pola leonesa Pilar Asensio da Asociación Cultural Cimbalaria. Nesta proposta mantiveron durante todo o momento á mesma actriz como personaxe principal. A directora engadiu nas dúas probas, un texto cómico que as actrices souberon realzar coa súa expresividade, que mantiveron durante toda a actuación.
A formación galega estivo composta por actores e actrices de Porta Aberta, Carvot e Max Teatro, baixo a dirección da portuguesa Rosa América Amores. A directora dividiu ao elenco en dúas parellas, nai e fillo, ambas co mesmo vestiario, e con movementos coreográficos bastante medidos. Houbo tamén momentos cómicos, con xogos e incluso sombras corporais.
É salientable a gana de facer, de crear, de xogar con distintos xéneros, de utilizar distintas técnicas e de expresar corporalmente, mais, a dicción, é un terreo que precisa mellorar. Non é doado imitar a respiración dunha lingua foránea, introducirse no seu ritmo, escoitar a súa melodía, mais é necesaria unha maior aproximación e arriscarse á hora de ler. Está previsto na próxima edición que cada grupo estea composto por dúas persoas foráneas e outras dúas nativas e así ter un maior contacto co idioma e a súa sonoridade. Tamén nos demos conta da dificultade que hai en crear un personaxe neno, de como é fácil caer na infantilización por parte do adulto lector. De todos os xeitos, rímonos a esgalla e pasamos bos momentos neste intercambio de idiomas que, no fondo, é unha experiencia vital de mestizaxe e fraternidade.
