A Unión Internacional da Marioneta (UNIMA) entregará o Certificado de Recoñecemento pola Conservación do Patrimonio de Monicreques á Asociación Cultural Morreu o Demo no congreso que celebrará en Chuncheon, Corea do Sur, entre o 26 e o 30 de maio.
A sede do Museo do Pobo en Santiago de Compostela acollía onte a presentación da delegación galega que asistirá ao evento. Ao encontro internacional acudirán Comba Campoi, presidenta de Morreu o Demo, acompañada de Larraitz Urruzola, unha das profesionais dos monicreques que aposta por esta forma escénica. As dúas representantes galegas darán a coñecer no principal encontro mundial dedicado aos monicreques a tradición galega neste campo, que ten no personaxe de Barriga Verde o seu principal representante.
Na rolda de presentación, Comba Campoi detallou as actividades que a delegación galega desenvolverá no encontro e presentou o vídeo realizado expresamente para a ocasión no que se explica de xeito didáctico a actividade da Asociación e se introduce o patrimonio de monicreques do país. Segundo destacou a presidenta de Morreu o Demo “a nosa presenza nesta cita sitúa por vez primeira o patrimonio galego en pé de igualdade con tradicións cun grande recoñecemento internacional, como son o Pulcinella napolitano, o Punch inglés ou o Guignol francés, todos eles parentes do noso Barriga Verde”.
Canda a ela, participou na presentación Anxo García, membro de Morreu o Demo e de Viravolta Títeres e un dos principais investigadores das formas tradicionais desta forma escénica no país. García, que é un dos nomeados no recoñecemento de UNIMA, lembrou que cando comezaron a investigar sobre Barriga Verde “só quedaba a memoria oral do espectáculo e o material que a familia Silvent gardaba no seu domicilio”. Desde entón desenvolveron “publicacións, exposicións, proxectos didácticos” e diferentes compañías “apostaron por recrear o espectáculo orixinal e mantéñeno en cartel”, aínda que advirte que aínda queda moito traballo por facer na recuperación deste patrimonio.
A participación galega no encontro de Corea, segundo expresaron, permitirá intercambiar experiencias con outros proxectos internacionais de recuperación do patrimonio titiriteiro e dar a coñecer a historia desta tradición en Galicia, así como a actividade actual das compañías de monicreques galegas.
A viaxe realízase co patrocinio da Axencia Galega das Industrias Culturais, Agadic que fai posible a presenza galega nesta cita de alcance internacional, e o director da entidade, Jacobo Sutil, participou onte tamén no acto de presentación desta iniciativa. Ademais, a Deputación de Pontevedra colabora neste proxecto coa impresión dos dossiers en inglés que se distribuirán no encontro de Corea.
O galardón
UNIMA Internacional, ONG asociada á UNESCO que integra proxectos no eido global arredor das marionetas, outorgou o seu Certificado de Recoñecemento pola Conservación do Patrimonio Titiriteiro aos seis membros fundadores da Asociación Morreu o Demo, proxecto galego que traballa pola recuperación do monicrequetradicional do país e, en particular, do coñecido personaxe Barriga Verde. A entidade fai parte así desta listaxe que recoñece un total de 37 propostas de todo o mundo.
O comité destacou do traballo de Morreu o Demo “a gran contribución ao coñecemento e apreciación da arte da marioneta a través da recuperación da marioneta tradicional galega Barriga Verde, popularizándoa e dándoa a coñecer”. A asociación convértese así na primeira e, polo momento, única presenza galega nesta listaxe. Ao entregarse a persoas físicas, o recoñecemento recolle os nomes de Pilar Álvarez, Xulio Balado, Comba Campoi, German Ermida, Anxo García e Xaime Iglesias, persoas dedicadas á investigación e á divulgación do patrimonio de monicreques galego que botaron a andar este proxecto en 2013. A Asociación manifestou tamén que quere facer extensivo este recoñecemento “ao medio cento de socias e socios que a conforman na actualidade e mais a todas as persoas que colaboran e apoian o proxecto”.
Segundo indica UNIMA, este certificado “recoñece o traballo das persoas que ou ben teñen dedicado as súas vidas á protección, divulgación e/ou investigación do patrimonio das formas de marionetas ou daqueles mozos que están traballando activamente protexendo, difundindo ou desenvolvendo o patrimonio e que amosan unha firme promesa de continuidade na investigación e expansión deste patrimonio”. A concesión do Certificado, sen dotación económica, implica tamén unha entrada na Enciclopedia Mundial da Marioneta (WEPA), base de datos que recolle as principais iniciativas arredor dos monicreques a nivel internacional.
A Asociación Cultural Morreu o Demo
Morreu o Demo naceu en 2013 da man dun grupo de persoas dedicadas á arte dos monicreques e á investigación deste patrimonio. Desde entón, desenvolveu publicacións como a do DVD Morreu o Demo, acabouse a peseta, a exposición Barriga Verde. De feira en feira, que acumulou máis de 15.000 visitas en diferentes localidades galegas e foráneas, ou o proxecto didáctico Da Barraca á Aula, que achega o monicreque tradicional a centros de ensino de todo o país desde 2019.
Ademais, desenvolve desde o ano 2016 o festival Titiriberia, único da Península centrado no monicreque tradicional, radicado actualmente en Rianxo. No marco deste promoveu a creación de espectáculos de marionetas tradicionais da man de diversas compañías galegas, a apoiar a recuperación de diferentes versións de Barriga Verde actualmente en activo. Canda a accións formativas para profesionais do sector, no marco da Escola de Títeres Barriga Verde, a Asociación programa tamén a presenza da recreación da Barraca de Barriga Verde vencellada a diferentes feiras e festas populares, como a Feira Cabalar de Francos, en Teo, ou as Festas da Ascensión en Santiago de Compostela. Ademais desenvolve diferentes iniciativas de recuperación da memoria sobre as marionetas tradicional e as feiras populares.
Barriga Verde foi o monicreque máis popular da Galiza no século XX. Da man da familia Silvent percorreu feiras e festas de todo o país entre os anos 10 e os anos 60. Esta mostra única de expresión teatral en galego quedou na memoria de varias xeracións con expresións como “Morreu o Demo, acabouse a peseta”. Ademais, supón a forma autóctona dunha antiga tradición de monicreques que se estende por toda Europa con personaxes como Guignol, Punch ou Pulcinella. A colaboración da familia Silvent, que custodia aínda as pezas orixinais do espectáculo, resultou imprescindible para desenvolver o traballo de recuperación da Asociación Morreu o Demo, tal e como pon en valor o colectivo.
